مسکن ملی با چقدر پول جمع می شود؟

طرح 2.6 میلیون واحدی نهضت ملی مسکن از ناحیه تامین منابع بانکی تقریبا به رکود کامل رسیده است. آنطور که برخی گزارش ها حکایت دارد در ماههای اخیر میزان پرداخت تسهیلات بانکی به این پروژه تقریبا 100 میلیارد تومان در هر ماه بوده است؛ در حالی که سال گذشته این میزان به طور میانگین ماهیانه 2400 میلیارد تومان بود.

بررسی موانع تزریق مالی به پروژه نهضت ملی مسکن به عواملی همچون طولانی بودن مدت بازپرداخت وام مسکن، نکول تسهیلات، کاهش درآمد بانک ها از این ناحیه، کمبود منابع و نهایتا عدم تمایل سیستم بانکی به پرداخت تسهیلات مسکن بر می گردد.

با توجه به آنکه تمامی بانک ها موظفند 20 درصد تسهیلات خود را در حوزه مسکن صرف کنند و طی سه سال گذشته از این اقدام خودداری کرده اند، میزان تخلف بانک ها در سال اول اجرای طرح نهضت ملی مسکن 61 هزار میلیارد تومان، سال دوم 91 همت و سال سوم نیز حدود 50 همت بوده است که جمع کل را به 202 همت (هزار میلیارد تومان) برای سه سال رسانده است. برای جریمه های سال اول و دوم برگه تشخیص مالیاتی صادر شده است. منابع حاصل از این موارد باید به صندوق ملی مسکن واریز شود و برای بخش مسکن هزینه شود.

آنطور که محمدرضا اسماعیلی مدیرعامل سابق صندوق ملی مسکن - بیان کرده برای تکمیل پروژه های طرح نهضت ملی مسکن به 3000 همت نیاز است که تاکنون 500 همت یعنی یک ششم آن محقق شده است. از این 500 همت 302 همت آورده مردم، 174 همت آورده سهم الشرکه بانک هاست و مابقی نیز منابعی است که صندوق ملی مسکن به عنوان کمک و حمایت از عملیات پرداخت کرده است. در ماه های اخیر نیز 20 میلیون دلار منابع نفتی از محل صندوق توسعه ملی به صندوق ملی مسکن تزریق شد.

بانک ها به بیش از سه چهارم تعهدات خود در نهضت ملی مسکن عمل نکردند

مطابق قانون بانک ها باید در سال 1400 معادل 360 همت، سال 1401 معادل 458 همت، سال 1402 معادل 605 همت و سال 1403 معادل 797 همت وام مسکن پرداخت می کردند که سرجمع این عملیات 2200 همت می شود. اگر این رقم محقق شود این امکان وجود دارد که پروژه های مسکونی در زمان مقرر خود به اتمام برسد. اما تاکنون کمتر از یک چهارم ارقام مذکور پرداخت شده است.

با توجه به آنکه تعداد متقاضیان موثر طرح نهضت ملی مسکن در سه سال گذشته روند ریزشی داشته است به نظر می رسد می توان با ارقامی بسیار کمتر از 3000 همت نیز پروژه را جمع و جور کرد. آمار نشان می دهد پس از آنکه حدود هفت میلیون خانوار در طرح نهضت ملی مسکن ثبت نام کردند و حدود پنج میلیون نفر در پایش اولیه تایید شدند، پس از فراخوان برای واریز پول، تعداد متقاضیان واقعی به 780 هزار نفر کاهش پیدا کرد.

شش روز قبل مجلس شورای اسلامی، راهکاری را برای افزایش توان مالی بانک ها در پرداخت وام مسکن مورد بررسی قرار داد. قالیباف رئیس مجلس - در جریان بررسی لایحه بودجه 1404 بیان کرد: پیشنهاد پرداخت اوراق رهنی کار بسیار درستی است که براساس آن بانک ها می توانند از بانک مسکن اوراق رهنی خریداری کرده و بانک مسکن چهار و پنج ساله آن را پرداخت کند تا ظرفیت وام دهی بانک ها بالا برود.

در حال حاضر عمده بانک ها از جمله بانک مسکن به دلایلی همچون عدم تطابق سررسید سپرده ها و تسهیلات و تکالیف خارج از توان سیستم بانکی با ناترازی در منابع و مصارف مواجه هستند که افزایش سرمایه بانک مسکن می تواند این ناترازی را کاهش دهد.

همچنین وصول مطالبات و تسویه معوقه ها می تواند منجر به افزایش منابع بانک و به دنبال آن کاهش ناترازی ها شود. رعایت بهداشت اعتباری در پرداخت تسهیلات به پروژه ها هم از اهمیت ویژه ای برخوردار است که می تواند از نکول و به تعویق افتادن تسهیلات جلوگیری کند.