مطالعات حریم گسلی 35 شهر تمام شد

شناسایی حریم گسل ها و تدوین ضوابطی برای محدودیت ساخت و ساز توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با عنوان ضوابط ساخت و ساز در حرائم گسلی به دلیل مخاطراتی که به همراه دارند و یا تعدیل ساخت و سازها و مقاوم سازی ساختمان هایی که بر روی این محدوده ها احداث شده اند از جمله اقداماتی است که مجموعه وزارت راه و شهرسازی و مشخصاً مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، بر آن اهتمام داشته است. مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به عنوان یکی از بازوهای پژوهشی و تحقیقاتی وزارت راه و شهرسازی از دهه گذشته شناسایی حریم گسل ها را با توجه به قرارگیری ایران در کمربند لرزه خیز جهان و قرارگیری ساختمان ها، شبکه های حمل و نقل و شریان های حیاتی و زیرساخت ها در برنامه قرار داد.

علاوه بر وظایف ذاتی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در شناسایی حریم گسل ها، مطابق با دو ضابطه؛ آئین نامه 2800 (آئین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله) و ماده 14 قانون مدیریت بحران کشور، مرکز تحقیقات رسماً مسئولیتی ویژه یافت تا نسبت به شناسایی محدوده حریم گسل های اصلی و ممنوعیت ساخت ساختمان های با اهمیت که در هنگام بحران ها باید فعال بوده به وظایف خود برای خدمت رسانی ادامه دهند اقدام کند. همچنین بر اساس این قانون و استاندارد ممنوعیت قرارگیری ساختمان هایی که حاوی مواد خطرزا بوده و در زمان زلزله نشت از آنها سبب بروز سوانح گسترده می شود در برنامه قرار گرفت.

با ابلاغ قانون، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی مسئولیت یافت تا ضمن شناسایی حریم گسل های اصلی با طول بیش از 10 کیلومتر در شهرهای کشور و ارائه راهکارها و دستورالعمل های ساخت و ساز برای کاهش ریسک در این محدوده نسبت به تدوین آنها اقدام کند که این کار در همکاری با معاونت معماری و شهرسازی در حال انجام است. مرکز تحقیقات در همکاری با معاونت معماری و شهرسازی با شناسایی و معرفی این حریم ها، موضوع را در شورای عالی شهرسازی و معماری طرح می کند و با تصویب این حریم ها در شورای عالی شهرسازی و معماری و ابلاغ آنها، ممنوعیت ساخت و ساز در حریم های اصلی برای اجرا به استانداران و سایر مسئولان ابلاغ می شود.

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی مطابق با ماده 14 قانون مدیریت بحران کشور و همچنین استاندارد 2800 نسبت به شناسایی حریم گسلی شهرها مسئولیت یافت که این کار از سال های گذشته برای 39 شهر آغاز شد. هم اکنون، مطالعات حریم 35 شهر به اتمام رسیده است که از این تعداد، ممنوعیت ساخت و ساز در حریم گسل های اصلی 6 شهر ابلاغ و اجرایی شده است و مابقی نیز برای بررسی و ابلاغ به شورای عالی شهرسازی و معماری ارائه شده است. مطالعات 4 شهر دیگر نیز به مرور در برنامه قرار گرفته است که مقرر شده تا تکمیل و نهایی شود.

ابلاغ ممنوعیت ساخت و ساز در حریم گسلی 6 کلان شهر

در مرحله نخست از این طرح بزرگ، 6 کلان شهر کشور شامل تهران، کرج، کرمان، مشهد، تبریز و زنجان مورد مطالعه قرار گرفت که پس از انجام مراحل مطالعاتی و ارزیابی های میدانی مختلف، نقشه حریم گسلی در شهرهای ذکر شده تهیه و ارائه شد. این کار پس از انجام مراحل قانونی در کارگروه مخاطرات استان ها، کمیته فنی استانداری ها به تأیید رسید و در نهایت با طرح در شورای عالی شهرسازی و معماری، نقشه های مذکور به تصویب و تأیید رسید. هم اکنون نهادهای ذیربط از جمله شهرداری ها و ادارات کل راه و شهرسازی جهت پیاده سازی در طرح های جامع و تفصیلی و اعمال در تصمیم گیری های آتی شهرها از نظر کاربری اراضی، تعداد طبقات ساختمان ها، نوع ساخت و ساز، ممنوعیت ساخت ساختمان های با اهمیت بسیار زیاد و اولویت بندی مقاوم سازی سازه های موجود، نسبت به اجرای آن مسئولیت دارند.

شناسایی حریم گسلی 9 شهر و ارائه آن به شورای عالی شهرسازی و معماری

در مرحله دوم از این طرح، 9 شهر دیگر شامل؛ بم، شیراز، ساری، قائم شهر، لاهیجان، ارومیه، گرگان، سی سخت و اردبیل مورد مطالعه و ارزیابی گسترده میدانی قرار گرفت. در این مرحله نیز جمع آوری اطلاعات پایه شهرها، مطالعات تکتونیکی، مطالعات ژئوموفولوژی، مطالعات زمین شناسی، مطالعات ژئوتکنیکی، عملیات ژئوالکتریک، مطالعات و بازدیدهای سازه ای، ارزیابی عکس های هوایی، برداشت های پهپادی، ارزیابی تصاویر راداری و عکس های هوایی و غیره انجام شد. پس از تمام کلیه مراحل فنی و مطالعاتی، نتایج در قالب نقشه های حریم گسل ها و گزارش های فنی و مستندات وابسته به شورای عالی شهرسازی و معماری به عنوان کارفرمای طرح جهت ارزیابی و تصویب نهایی ارائه شده است.

شناسایی حریم گسلی 24 شهر نیز در مرحله سوم در حال انجام مراحل مختلف مطالعه است. هم اکنون از این 24 شهری که در مرحله مطالعه قرار دارند مطالعات حریم گسلی 20 شهر از جمله اهواز، بوشهر، قم، ساوه، رشت، خوی و سمنان و.... به پایان رسیده است و انجام مطالعات 4 شهر دیگر در برنامه قرار دارد.