فاجعه آفرینی با اجرای طرح اراضی دوشان تپه

قرار است با طرح سازمان نوسازی شهرداری، 20 هزار نفر در اراضی پادگان دوشان تپه، سکونت داده شوند. بنا بر نظر کارشناسان، نتیجه چنین بارگذاری جمعیتی در آن منطقه، چه کوتاه مدت و چه بلند مدت معادل است با فاجعه شهری؛ چرا که این منطقه به هیچ وجه توان تحمل بارگذاری جمعیت جدید را نداشته و در حال حاضر وضعیت سرانه های شهری این منطقه از مقدار استاندارد نیز کمتر است. در نتیجه تبعات منفی چنین طرحی، خود را در فشردگی جمعیتی، کاهش امنیت پدافندی، بحران های زیست محیطی و شهری نشان خواهد داد.

همچنین طبق طرح، باند فرودگاه دوشان تپه نیز قرار است تخریب و در آن ساخت وساز شود. در حالی که کارشناسان معتقدند فرودگاه و باند دوشان تپه برای مواقع اضطراری و بحران در میانه بافت های فشرده و فرسوده و آسیب پذیر شرق تهران باید تثبیت و تجهیز شود که تلاش برای تخریب این باند و خانه سازی در باند فرودگاهی دوشان تپه سرسختانه از سوی گروهی دنبال می شود.

کارشناسان، ایجاد تهدید امنیتی، زیستی و روانی را مهم ترین مشکلات این پروژه مطرح کردند. لذا این طرح با مقاومت کارشناسان هم در بدنه شهرداری و هم در بین فضای نخبگانی مواجه شده است. این طرح نه تنها از لحاظ نگاه شهرسازی، پروژه ای غیر استاندارد است، بلکه از لحاظ پدافندی نیز مورد نقدهای بسیار جدی است.

طرح سازمان نوسازی، برای تغییر کاربری دوشان تپه تهدید کننده امنیت و سلامت منطقه 13 است

امیرحسین عبدالله زاده، در خصوص تغییر کاربری اراضی دوشان تپه اینگونه توضیح داد: شهرداری تهران از طریق معاونت شهرسازی و سازمان نوسازی، توافقی را با پادگان دوشان تپه و نیروی هوایی، مبنی بر تغییر کاربری این پادگان بر اساس قانون انتقال پادگان به خارج از محدوده شهری، انجام داده است. در این توافق خود سازمان نوسازی طرحی را تهیه کرده و در حال کار بر روی آن است. در طرح پیشنهادی اولیه، کاربری کل مجموعه پادگان را به خدماتی و مسکونی تغییر داده اند. نیروی هوایی ارتش در توضیح ساخت وساز در باند فرودگاهی گفته است که این مجموعه را به دلیل آنکه چون امکان پرواز هواپیمای بال ثابت وجود نداشته، دماغه پرواز و باند پرواز را تغییر کاربری دادند. امااعتراضاتی مبنی بر اینکه این پروژه تاب آوری شهر را کم می کند و پشتیبانی مدیریت بحران شهر را در مواقع بروز بحران دچار اشکال می کند، مطرح شد. از همین جهت یکسری تغییرات در آن ایجاد شد.

وی ادامه داد: خود آقای زاکانی و نیروی هوایی ارتش هم خیلی اصراری بر بارگذاری و برج سازی در مجموعه ندارند. در طرح جدید سازمان نوسازی، نزدیک به 5600 واحد مسکونی در 20 بلوک 11 طبقه، برای بارگذاری پیشنهاد داده است که این موضوع با توجه به فشردگی بافت اطراف این منطقه و همینطور کمبود شدید سرانه های شهری در آن، باعث آسیب زدن به مناطق اطراف خواهد شد. این کار باعث می شود فرصت احیای بافت های اطراف هم از بین برود. همچنین این باند پرواز تنها باند پرواز شرق تهران محسوب می شود که در موقعیت بحران با هر نگاه کارشناسی که هم دیده شود، این باند پرواز مورد نیاز است. از این بابت دوستان سازمان نوسازی قرار شده که طرح را عوض کنند و طرح جدیدی را به کمیسیون ماده 5 ببرند اما تاکنون چنین اقدامی صورت نگرفته است.

تغییر کاربری اراضی بدون مجوزهای لازم

این کارشناس حوزه شهرسازی در خصوص فرآیند اخذ مجوز برای این پروژه توضیح داد: اقدامی که باید صورت بگیرد آن است که این مجموعه پادگان ها طبق قانون انتقال پادگان ها، هیچ الزامی بر بارگذاری شدید کاربری مسکونی وجود نداشته و این پیشنهاد خود دوستان است. از طرفی نیروهای مسلح طبق قانون باید هم از دفتر امور هماهنگی مقام معظم رهبری اجازه داشته باشند و هم باید مجوزی از ستاد کل داشته باشند که این موضوع اتفاق نیفتاده است. الان مشخص نیست که چرا اصلاً چنین طرحی در حال تأیید شدن است. نهادهای امنیتی مانند ستاد کل و شورای عالی امنیت اگر با این طرح مخالفت بکنند و مخالفت آنها هم محتمل است، آن وقت تکلیف چه خواهد شد؟ معلوم نیست.

وی افزود: اما از نظر کارشناسی، اگر تغییر کاربری در این مجموعه چیزی جز خدمات باشد، بحران های عجیب و غریبی چه در مواقع عادی و چه در مواقع بحرانی به وجود خواهد آورد. مهم ترین بحران، آن هم ناظر بر بارگذاری 20 هزار نفر در طرح پیشنهادی و کمبود شدید سرانه های شهری است. در شرایطی این 20 هزار نفر به این منطقه اضافه خواهند شد که آن منطقه تاب و توان چنین بارگذاری را ندارد. عرصه های خدماتی هم که پیشنهاد داده اند، عرصه هایی بسیار ضعیف است که نه تنها از استاندارد محدوده مجاور بالاتر نیست تا موجب افزایش کیفیت زیست شهری در آن منطقه شود، بلکه باعث افت شدید کیفیت نیز خواهد شد. از طرف دیگر در آن منطقه چند هزار اصل درخت هم وجود دارد که با بارگذاری جمعیت، درختان هم از بین می روند.

در طرح تغییر کاربری پادگان دوشان تپه، سرانه های خدماتی به یک دهم خود می رسد

این پژوهشگر حوزه شهرسازی، ادامه داد: چیزی که در طرح اولیه است سرانه های خدماتی را معادل با سرانه های یک بلوک محلی به میزان 3 متر مربع در نظر گرفته اند. در صورتی که استاندارد وزارت مسکن برای سرانه های خدمات شهری 35 متر مربع است. برای مثال در حالی برای فضای سبز یک متر مربع در نظر گرفته شده که استاندارد فضای سبز برای هر نفر 16 متر مربع است. سرانه آموزشی دو دهم متر مربع، سرانه فرهنگی مذهبی یک دهم متر مربع است. وقتی می گویم این طرح باعث تنزل کیفیت زیست شهری در بافت های اطراف هم می شود، همین مسئله است. متأسفانه در بخش هایی که قرار است ساخت و ساز شود تراکمی که در نظر گرفته شده 1200 نفر بر هکتار است. در حال حاضر تراکم شهر تهران با 140 نفر بر هکتار دوبرابر تراکم استاندارد است. این بارگذاری 10 برابری نتیجه ای جز پدید آمدن یک منطقه بی کیفیت برای زیست ندارد. جدای از نگاه امنیتی و نظامی، این طرح با دید کارشناسی و شهرسازی یک فاجعه است. امیدواریم که طرح عوض شود.

فرصت سوزی برای ارتقا کیفیت زیست شهری

عبدالله زاده در آخر گفت: از یک طرف اراضی خالی موجود در شهر مانند همین پادگان دوشان تپه برای ذخیره نوسازی شهر و جبران کمبود سرانه های خدماتی مورد استفاده قرار می گیرد. از طرف دیگر تهران از حیث سرانه های خدماتی تفریحی و به طور کلی سرانه ها شهری، فقیر محسوب می شود. کما اینکه در گزارش مرکز مطالعات با عنوان بررسی سرانه های شهری در میزان افسردگی که منتشر شد، عنوان شده: تهران شهر واقعاً فقیری است. بنابراین اگر بخواهیم در این فضاهای دست نخورده در شهر بارگذاری جمعیت داشته باشیم، فرصت سوزی است. چرا که این مناطق بهترین فرصت است تا کمبود سرانه ها را جبران کند. حالا اگر ما نمی خواهیم وضعیت تهران را در این مسئله بهتر کنیم، بدتر هم نکنیم. فرصت ارتقا و بهتر شدن شهر را تبدیل به یک تهدید امنیتی و شهری نکنیم.