درصورت نیاز برای تامین زمین مسکن ملی به سمت مرتفع نشینی پیش می رویم

ارسلان مالکی با اشاره به موضوع تأمین زمین برای طرح نهضت ملی مسکن، بیان کرد: تا کنون بالغ بر 52 هزار هکتار زمین تأمین شده است؛ 36 هکتار این از این اراضی در حریم شهرها هستند و توانستیم آنها را به محدوده شهرها الحاق کنیم. یعنی تاکنون با موجودی خود از سایر دستگاه ها 36 هزار هکتار زمین را تأمین کردیم و در اختیار طرح قرار دادیم.

وی با بیان اینکه یکی از سیاست های دولت سیزدهم شهرک سازی است، افزود: شهرک سازی اراضی هستند که خارج از حریم شهرها شناسایی و به عنوان یک شهرک مستقل برای سکونت در نظر گرفته می شود. ما توانستیم مصوبه لازم را از شورای عالی شهرسازی و معماری اخذ کنیم و 16 هزار هکتار هم در قالب شهرک سازی تامین کنیم که در مجموع 52 هزار هکتار زمین تأمین شده است.

رئیس سازمان ملی زمین و مسکن در پاسخ به اینکه چه میزان زمین دیگر مورد نیاز است، گفت: همه چهار میلیون مسکن در اراضی دولتی تعریف نشده، در برنامه اولیه سازمان ملی زمین و مسکن برنامه ریزی و ابلاغ شده که یک میلیون و 200 هزار خانوار باید در اراضی دولتی ساکن شوند که ما تا الآن بیش از یک میلیون و 200 هزار واحد را تأمین کردیم. طبق ثبت نام طرح نهضت ملی، در بعضی موارد بیشتر از برنامه ابلاغی بوده که ما خود را ملزم می دانیم برای همه کسانی که ثبت نام کردند، زمین تأمین شود.

مالکی توضیح داد: از چهار میلیونی که اعلام شده، یک میلیون و 200 هزار واحد مسکن حمایتی بوده که باید در اراضی دولتی تأمین می شد؛ به جز آن بخشی توسط خود مالک است؛ یعنی مردم زمین دارند و تسهیلات می خواهند که بتوانند مسکن بسازند؛ بخشی در بافت های فرسوده است که با تسهیل گری و پرداخت وام، مردم مسکن ساخته یا بازسازی می کنند؛ بخشی مسکن روستایی است که برنامه ریزی اش در بنیاد مسکن جداست، آن چیزی که برنامه ریزی شده در اراضی دولتی، یک میلیون و 200 هزار واحد در سازمان ملی زمین و مسکن است.

برای طرح نهضت ملی مسکن، حدود 45 هزار هکتار زمین نیاز است

وی ادامه داد: اگر برای یک میلیون و 800 هزار واحدی که باید در طول چهار سال تأمین زمینش در اراضی دولتی اتفاق بیفتد، با تراکم 40 واحد در هکتار حساب کنیم، حدود 45 هزار هکتار زمین نیاز است که تا کنون 36 هزار هکتار را آماده کردیم به جز شهرک ها و 23 هزار هکتار هم در مرحله الحاق داریم. بنابراین اگر همه برنامه ها و پیش بینی ها در بحث الحاق یا سایر روش های تأمین زمین به نتیجه برسد، ما مشکلی برای تأمین زمین طرح نهضت ملی نداریم.

رئیس سازمان ملی زمین و مسکن درباره مشکلات این طرح بیان کرد: در بعضی شهرها دولت هیچگونه امکانی ندارد، یعنی هیچ اراضی دولتی و مردمی وجود ندارد، بلکه اراضی درجه یک و درجه دو کشاورزی یا منطقه کوهستانی هستند که ما برای استفاده از آنها ممنوعیت قانونی داریم. بعضی شهرهای شمالی و شهرهای واقع در دامنه های زاگرس مثلاً در مریوان، کامیاران، سنندج یا مازندران به خصوص رامسر و تنکابن مناطقی است که ما نتوانستیم اراضی دولتی را با توجه به میزان متقاضی شناسایی کنیم و داریم تأمین زمین را از روش های مختلف پیش می بریم.

مالکی ادامه داد: یکی از روش هایی که ما در شهرهایی که دولت امکانات ندارد پیش می بریم، بحث توافق با بخش خصوصی است. بخش خصوصی شامل بنیادها و نهادهای انقلابی می شود که آن جا زمین دارند، یا مردم که اراضی در اختیار دارند. تا کنون برای 17 هزار هکتار با بخش خصوصی به توافق رسیدیم که در مراحل مختلف است تا بتوانیم از این اراضی استفاده کنیم و این اطمینان را به مردم می دهم که با روش های مختلف و حتی جایی که چاره نداریم با خرید زمین، تأمین زمین طرح را به نتیجه می رسانیم.

برای تامین زمین مورد نیاز، از ارتفاع و تراکم استفاده می کنیم

وی در پاسخ به اینکه آیا به سمت مرتفع نشینی در بعضی از شهرها پیش می رویم، گفت: در مواردی ما ناچار هستیم، در جایی که ما زمین نداریم، مثلاً در شهرهای شمالی، اراضی کشاورزی درجه یک شالیزارها یا اراضی جنگلی هستند. ما ناچاریم زمینی که تأمین می کنیم با متقاضیان آن شهر بسنجیم، اگر تقاضا بیشتر از آن زمینی که تأمین کردیم بود، بالاجبار ما از زمین بیشتر استفاده می کنیم؛ یعنی از ارتفاع و تراکم استفاده می کنیم برای اینکه تعداد بیشتری مسکن بسازیم و تحویل مردم دهیم.

رئیس سازمان ملی زمین و مسکن در پاسخ به اینکه چقدر از این مسکن ها ویلایی خواهد بود؟ گفت: به غیر از جوانی جمعیت، 371 هزار واحد مسکن ویلایی یا گروهی است؛ ما مسکن دو طبقه و سه طبقه را حیاط دار فرض می کنیم و به آن می گوییم مسکن تک طبقه یا گروهی. ما در جلساتمان تاکید کردیم جایی که زمین موجود است، یعنی زمین تأمین شده می تواند و تمام متقاضیان را به صورت گروهی یا تک طبقه تأمین کند، یعنی جایی که زمین با متقاضی همخوانی داشته باشد اولویت با گروهی و تک طبقه است.

مالکی ادامه داد: بیشتر مسکن های ما در استان های خراسان جنوبی و یزد و بسیاری از شهرهای اصفهان مسکن ها به صورت ویلایی و یک طبقه است. درواقع عمدتاً در شهرهایی که یا زمین دولتی وجود داشته یا شهرهای کوچکی بودند که تقاضا کمتر بوده و زمین ما کفاف متقاضیان را داده، مسکن ها به صورت ویلایی بوده است که 1300 شهر را شامل می شود. عمدتاً به غیر از شمال و بخشی از زاگرس و تقریباً در شهرهای کوچک مشکلی برای این موضوع نداریم؛ اما برای کلان شهری مانند تهران نمی توانیم چنین کاری کنیم؛ البته در مواردی که برای ساخت مسکن ویلایی نیاز به فاصله گرفتن از شهر باشد، با تراکم مجازی که امکان داشته باشد، این کار را می کنیم.

وی در پاسخ به اینکه به جز تصاحب زمین های دولتی، چه امکان دیگری برای تامین زمین وجود دارد، گفت: در مواد هفت تا 12 قانون جهش تولید مسکن مجموعه ای از قوانین وجود دارد. در ماده هشت اجازه تغییر کاربری می دهد، یعنی اگر ما در شهری زمینی داشته باشیم، کاربری اش مسکونی نباشد، سرانه شهر هم تأمین شده باشد، این اجازه را قانون می دهد که ما تغییر کاربری دهیم و زمین را به مسکونی تبدیل کنیم. ماده 9 هم می گوید می توان اراضی که واقع در حریم هستند را به محدوده شهرها الحاق کرد که البته فرآیند آن هم پیچیده و طولانی است و باید بررسی های لازم از نظر فنی انجام شود.

واگذاری اراضی مازاد دستگاه ها در ماده 10 قانون جهش تولید مسکن

رئیس سازمان ملی زمین و مسکن با اشاره به ماده 10 قانون جهش تولید مسکن گفت: این ماده، واگذاری اراضی مازاد سایر دستگاه هاست که چون عمدتاً در محدوده شهرها هستند نیاز به زیرساخت های آن چنانی ندارند. ما می توانیم بر اساس طرح های جامع و تفصیلی که داریم، از این اراضی برای ساخت مسکن استفاده کنیم. یک روش دیگر که در ماده 12 قانون جهش تولید مسکن اشاره شد شده، بازپس گیری اراضی است که توسط دولت در گذشته واگذار شده و از آن ها استفاده نمی شود و حالا قانون گذار برای پس گرفتن آنها تکلیف کرده است و تا کنون 3522 هکتار زمین را از این روش پس گرفتیم.

مالکی با بیان اینکه لازم است وزارت راه و شهرسازی شناسایی زمین های واجد شرایط را انجام دهد، گفت: وقتی زمین مورد نظر شناسایی شد، به دستگاه می گوییم که زمینش برای طرح های مسکن مورد نیاز است. اگر دستگاه ظرف دو ماه واگذاری را انجام داد، ما زمین را در اختیار می گیریم و طرح مسکن را اجرا می کنیم؛ اگر دستگاه انجام نداد، طبق قانون سازمان ثبت اسناد مکلف است ظرف یک ماه سند را رأساً به نام وزارت راه و شهرسازی منتقل کند که ما بتوانیم طرح های مسکن را پیش ببریم.

وی با بیان اینکه تا کنون با شناسایی، 5850 هکتار زمین را اخذ سند کردیم، افزود: بخش زیادی از این میزان در اختیار طرح قرار داده شده و بخشی هم در مراحل تعیین کاربری و تغییر کاربری یا در مراحل مختلف است و حدود 2700 هکتار از شناسایی های ما باقی مانده است که عمدتا برای دانشگاه ها است. ما از سوی دانشگاه ها مقاومت هایی داشتیم و از این رو ابتکار به خرج دادیم و گفتیم در اراضی دانشگاهی، برای خود هیأت های علمی و کارکنان دانشگاه ها، زمین تامین می کنیم. این شرایط را برای سایر دستگاه ها هم در نظر گرفتیم. یعنی اگر دستگاه ها زمین مازادشان را ارائه دهند، اولویت با کارکنان واجد شرایطشان است.

رئیس سازمان ملی زمین و مسکن ادامه داد: این کار انگیزه ای برای دستگاه ها ایجاد می کند؛ زیرا می دانند این زمین برای کارکنان فاقد مسکن خودشان در نظر گرفته می شود و بنابراین ما در بخش شناسایی اراضی مازاد دستگاه های دولتی، الآن چالشی نداریم. خوشبختانه تا اکنون حدود 400 هکتار را به صورت قطعی جمع بندی کردیم که کارهای تغییر کاربری اش انجام شود و در اختیار خود کارکنان و هیأت علمی دانشگاه ها قرار گیر و تقریباً در همه استان ها این اتفاق افتاده است.

تهاتر زمین های غیرمسکونی با مالکان بخش خصوصی

مالکی ادامه داد: اگر در شهری همه این موارد را بررسی کردیم، تغییر کاربری، الحاق به محدوده شهرها و واگذاری اراضی مازاد دستگاه های دولتی و به این جمع بندی رسیدیم که در این شهر نمی توانیم از این ظرفیت ها استفاده کنیم، توافق با بخش خصوصی را بررسی می کنیم؛ بدین ترتیب که اراضی محدوده شهرها را که مالکیتشان با بخش خصوصی است، مطالعه می کنیم که قابلیت سکونت دارند یا ندارند. بعد از آن مالکیت افراد را بررسی می کنیم و یا از مالک خریداری کرده یا با مالک تهاتر می کنیم و زمین غیرمسکونی را به مالک می دهیم و این زمین برای دولت می شود.

وی در پاسخ به اینکه این اراضی با چه شرایطی به متقاضیان واگذار می شود، گفت: در ماده 7 قانون، اجاره 99 ساله تکلیف شده است یعنی ما بابت بهای زمین پولی دریافت نمی کنیم، یک اجاره 99 ساله که آن هم به صراحت در قانون اشاره شده بسته می شود، زمین در اختیار آن فرد قرار می گیرد و تسهیلات بانکی هم به آن زمین داده می شود و متقاضی که در سامانه ثبت نام کرده، چه به صورت ویلایی، چه گروهی و چه آپارتمانی مسکنش را می سازد که البته تأکید ما به صورت گروهی است.

رئیس سازمان ملی زمین و مسکن درباره سامانه ثبت نام توضیح داد: سامانه برای ثبت نام مجدد هنوز باز نیست و ما فعلا می خواهیم برای متقاضیانی که ثبت نام کردند زمین تامین کنیم؛ اما هر چند وقت یک بار بر اساس سیاست های بالادستی در بعضی شهرهایی که زمین وجود دارد، سامانه باز می شود با این هدف که انباشت متقاضی نداشته باشیم؛ البته تقریبا برای همه کسانی که واجد شرایط بودند ثبت نام اتفاق افتاده و تا الآن در سامانه چهار میلیون و 500 هزار خانوار ثبت نام شده داریم.