ایده «خانه های 25 متری» امتداد طرح کوچک سازی مسکن در دولت هاشمی

مدتی است که انتشار خبر ساخت خانه های 25 متری سروصدا به پا کرده و خبرهایی از مراجع مختلف منتشر و 24 ساعت از آن نگذشته توسط وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تکذیب می شود.

اگر به منابع این اخبار روجوع کنیم، تقریبا 3 ماه پیش بود که مدیر عامل اتحادیه تعاونی های عمرانی و انبوه سازی تهران از اجرای طرح اقتصادی «مسکن ما» به شکل آزمایشی و در مشارکت با وزارت راه و شهرسازی خبر داد که به فاصله یک روز پس از انتشار، با اطلاع رسانی وزارت راه وجود چنین طرحی به کلی تکذیب شد.

یک ماه پس از آن، مدیرعامل اتحادیه تعاونی های عمرانی شهر تهران از انعقاد قرارداد اولین پروژه ساخت خانه های 25 متری در منطقه 19 با شهرداری تهران خبر داد اما این بار نیز در فاصله کمتر از 24 ساعت قائم مقام وزیر شهرسازی در امور مسکن، این خبر را تکذیب کرد؛ کمی بعد هم شهرداری وجود چنین تفاهم نامه ای را به کلی منکر شد.

بازخوانی سیاست گذاری مسکن در 60 سال اخیر

البته که ایده خانه 25 متری مسبوق به سابقه بوده و اساسا آن را باید ادامه مسیری دید که در گذشته ریل گذاری شده است.

برای بازخوانی ماجرای ایده خانه 25 متری باید ابتدا به دهه 40 و کمربندی دور شهرها بازگردیم. در آن دوره زمین ها احتکار شدند، قیمت زمین افزایش پیدا کرد؛ از طرفی در دهه 70، مسکن گران شد، مسئولان وقت و در راس آن ها عباس آخوندی به جای شکستن انحصار و احتکار زمین، ایده خانه پاک را مطرح کردند، ساخت خانه از جریان طبیعی خود خارج شد، زمین همچنان در انحصار و احتکار ماند، زمین گران و گران تر شد. این روند به دهه 90 رسید و رکورد افزایش قسمت برای مسکن ثبت شد.

کارشناسان در ارتباط با مسکن 25 متری چه می گویند؟

همانطور که این روند بیان می کند، در 3 دوره پیاپی، مسئولان وقت در مواجه با گرانی مسکن، به دنبال ساخت خانه با متراژ پایین حرکت کرده اند.

سید رسول معتمدی، کارشناس حوزه مسکن و استاد دانشگاه اعتقاد دارد: حرکت به سوی ساخت مسکن با متراژ پایین، صرفا سوداگری در زمین را افزایش داده و نتیجه ای جز افزایش مجدد قیمت تمام شده مسکن ندارد اما طبق اصل راه حل های تکراری، نتایج تکراری دارد، «ثمره خانه 25 متری وخیم تر شدن شرایط مسکن و گرانی آن است».

از سوی دیگر، جواد رحیمی دیگر کارشناس حوزه اقتصاد به خبرنگار فارس گفت: سیاست گذار و دولت باید به هر قیمتی به سمت خانه دار کردن مردم برود و حتی اگر واحد مسکونی 25 متری باشد؛ قطعا بسیاری از مردم حاضرند در خانه های 25 متری خودشان زندگی کنند اما مشکلات اجاره نشینی و سر و کله زدن با صاحب خانه را نداشته باشند.

به گزارش فارس، بین سال های 1372 تا 1376، طرح کوچک سازی مسکن با عنوان «پاک» که به معنای پس انداز، انبوه سازی و کوچک سازی است، توسط عباس آخوندی، در دستورکار دولت وقت قرار گرفت. درحالی که مردم خانه های شخصی 200 متری را کوچک می دانستند، ساخت آپارتمان های 75 متری با توجیه افزایش قیمت مسکن و عرضه خانه مطابق با بودجه مردم، آغاز شد.

طبق آمار رسمی مرکز آمار ایران، در همان بازه زمانی و همزمان با اجرایی شدن طرح پاک، سهم مسکن در سبد هزینه های خانوار، طی این 4 سال دو درصد افزایش یافت و از عدد 27 به 28.8 درصد رسید.

در عین حال بررسی روند قیمتی مسکن در همان سال ها نشان می دهد نرخ هر مترمربع واحد مسکونی در شهر تهران از 80 هزار تومان در سال 74 به 184 هزار تومان در سال 78 رسیده است.

استفاده از ایده کوچک سازی مسکن بار دیگر در سال 1402 با طرح مساله خانه های 25 متری به رسانه ها برگشته است و باید دید واکنش ها نسبت به این مساله چه خواهد بود.