نسخه جایگزین تولید مسکن در حومه

طرح نهضت ملی مسکن عمدتا در اطراف کلانشهرها و شهرهای کوچک جانمایی شده است. با این حال تجربه مسکن مهر به عنوان یک پروژه ی فرسایشی و طولانی مدت با هزینه های گزاف، پیش روی سیاست گذاران قرار گرفته و دولت سیزدهم قصد دارد از این تجربه درس بگیرد.

در طرح مسکن مهر دولت های نهم و دهم که عمدتا در اطراف شهرها بود بیش از دو برابر هزینه احداث واحدهای مسکونی صرف ایجاد زیرساخت ها، خدمات، امکانات و توسعه حمل و نقل شد و هنوز آن طور که باید و شاید، امکانات زندگی در این نقاط تکمیل نشده است. بررسی ها نشان می دهد به دلیل دوری سایت های مسکن مهر از شهرهای مادر، طرف تقاضا ترجیح می دهد به جای مالکیت واحدهای مسکن مهر در شهرهای بزرگ، اجاره نشین باشد.

بر این اساس دولت سیزدهم در طرح نهضت ملی مسکن، احداث واحدهای مسکونی را در مناطق دارای خدمات شهری جانمایی کرد. بخشی از این زیرساخت ها در حومه شهرها قرار دارد و بخش دیگر به عنوان یک ظرفیت مغفول مانده درون بافت های فرسوده کلانشهرها نهفته است. با توجه به هزینه بالای ایجاد زیرساخت های شهری و توسعه حمل ونقل در شهرهای حومه، دولت نسخه جایگزین را نوسازی و بهسازی واحدهای فرسوده می داند.

بنا به گفته محمد آیینی مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در سال اول اجرای طرح نهضت ملی مسکن 110 هزار واحد در بافت های فرسوده به مرحله ی نوسازی و بهسازی رسیده و شرکت بازآفرینی شهری، نوسازی 200 هزار واحد را در سال دوم هدف گذاری کرده است.

دولت از اواسط سال گذشته با ارایه بسته 19 بندی مشوق های شهرسازانه در سه حوزه امتیازاتی را برای سازندگان در بافت های فرسوده قرار داده که بررسی ها نشان می دهد پس از ارایه این بسته، تمایل به نوسازی در این بافت ها تا چهار برابر افزایش یافته است.

تسهیل در تامین پارکینگ، تسهیل شرایط توده و نما، اعطای یک یا دو طبقه تشویقی و ایجاد کاربری انتفاعی در طبقه همکف به منظور حمایت از کسب و کارهای خانگی با تامین شرایطی از جمله این مشوق ها است که جذابیت سرمایه گذاری در بافت ها را بالا می برد. پیش از آن هم تخفیف 50 درصدی صدور پروانه، تسهیلاتی در زمینه انشعابات و تخفیف خدمات مهندسی برای بافت ها در نظر گرفته شده بود که به قوت خود باقی است.

در کل کشور حدود 167 هزار هکتار بافت هدف از سه گونه بافت های فرسوده، سکونتگاه های غیررسمی و بافت های تاریخی وجود دارد که تقریبا 20 درصد سطح شهرها را شامل می شود و حدود 6 میلیون و 262 هزار خانوار با جمعیتی بیش از 20 میلیون نفر معادل 30 درصد جمعیت کشور در این نواحی زندگی می کنند. در واقع ظرفیت 30 درصدی برای تولید مسکن در بافت های فرسوده نهفته است.

شرکت بازآفرینی شهری ایران در نظر دارد در سال دوم اجرای طرح نهضت ملی مسکن 200 هزار واحد، سال سوم 300 هزار و سال چهارم 350 هزار واحد مسکونی را در بافت های فرسوده به مرحله ی نوسازی و بهسازی برساند. توفیق در اجرای این برنامه می تواند یک سوم هدف گذاری دولت در طرح نهضت ملی مسکن را محقق کند.