وام بلا عوض زلزله زدگان 4 برابر وام مسکن روستایی / چرا سازمان برنامه برای تسهیلات مسکن مقاومت می کند

نوسازی و بهسازی مسکن روستایی یکی از مهم ترین مسائل در موضوع مسکن استکه با وقوع زلزله اخیر خوی، مجددا محل توجه واقع شد.

از سال 1384 که این موضوع مورد تاکید قانون چهارم توسعه قرار گرفت تاکنون 2 میلیون واحد روستایی نوسازی و بهسازی شده است اما همچنان 2 میلیون و 500 هزار واحد روستایی دیگر وجود دارد که لازم است نوسازی و بهسازی شود.

استقبال روستائیان از تسهیلات نوسازی مسکن روستایی

در این راستا، یکی از مزیت های مهم وام روستایی که با استقبال روستاییان مواجه شده است، نرخ پایین تسهیلات آن است. بر این اساس سود تسهیلات برای روستائیان 5 درصد است که سازمان برنامه موظف است ما به التفاوت این سود 5 درصدی با سود مصوب شورای پول و اعتبار را در قالب یارانه پرداختی به بانک ها تضمین کند.

بر اساس مستندات موجود از سال 1384 به بعد هیئت وزیران در همه دولت ها سازمان برنامه و بودجه را موظف کرده است تا این سود را تضمین کرده اما در سال اول روی کار آمدن دولت سیزدهم، با مخالفت این سازمان، تضمین نامه مرتبط صادر نشد.

این اقدام که بر خلاف شعارهای مهم محرومیت زدایی و حمایت از طبقات پایین دولت به حساب می آمد، ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال را دچار وقفه کرد در حالی که 200 هزار واحد از یک میلیون واحد وعده داده شده، قرار بود در روستاها ساخته شود.

موافقان و مخالفان تسهیلات مسکن روستایی چه می گویند؟

یکی از مهم ترین دلایل مخالفت با وام نوسازی و بهسازی روستایی، بار مالی 5 هزار میلیارد تومانی آن در سال برای دولت است که سازمان برنامه و بودجه در دولت سیزدهم زیر بار آن نمی رفت.

این در حالیست که کارشناسان اقتصادی و حوزه مسکن در مقابل موافقان به اثرات مثبت و بلندمدت پرداخت این تسهیلات اشاره می کردند که با نوسازی بافت روستا، از ایجاد هزینه های آتی جلوگیری می کرد.

در این راستا محمد حمیدزاده، کارشناس مسکن گفت: نظام بانکی در 10 ماه گذشته به 94.6 درصد از تعهد خود در پرداخت تسهیلات مسکن روستایی عمل نکرد، در این باره کارشناسان و نمایندگان مجلس از رئیس کل جدید بانک مرکزی انتظار دارند در موضوع تسهیلات ساخت مسکن مطابق قانون عمل شود.

وی افزود: تاثیر نوسازی و بهسازی بافت فرسوده در مسکن روستایی در بلایای طبیعی به خوبی مشخص می شود، در این راستا، توجه به دو زلزله اتفاق افتاده در منطقه غرب آسیا شایان توجه است.

حمیدزاده یکی از این موارد را زلزله اخیر در خوی عنوان کرد و تاکید کرد: اخیراً در کشور افغانستان به عنوان یک کشور که از بافت فرسوده روستایی به شدترنجمی برد، زلزله ای با قدرت 6.1 ریشتر، دست کم 1500 کشته و دو هزار زخمی برجای گذاشت. این زلزله بامداد روز چهارشنبه یکم تیر امسال در 44 کیلومتری شهر «خوست» واقع در جنوب شرق افغانستان و در عمق 51 کیلومتری زمین رخ داد.

به منظور بررسی نظرات حول استدلال موافقان و مخالفان تسهیلات نوسازی و بهسازی مسکن روستایی، بررسی زلزله اتفاق افتاده در شهر خوی می تواند مفید واقع شود.

چرا پرداخت وام مسکن روستایی به صرفه است

بر اساس گفته مدیر کل بنیاد مسکن آذربایجان غربی به 2 هزار و 93 واحد روستایی در زلزله ی خوی آسیب وارد شد که حجم تخریب متفاوت است.

بر این مبنا، با فرض این که دولت 100 میلیون تومان وام بلاعوض به ازای هر واحد پرداخت کند که در زلزله های قبلی نیز پرداخت شده است، حدود 210 میلیارد تومان وام بلاعوض باید پرداخت شود. این در حالی است که اگر قرار بود به همین تعداد واحد مسکونی وام روستایی پرداخت شود، بار مالی تحمیل شده به دولت در سال معادل 55 میلیارد تومان می شد.

باید دقت کرد هزینه دولت در چنین حوادثی محدود به وام بلاعوض نمی شود و توزیع چادر، غذای گرم و موارد دیگر نیز بر دولت تحمیل خواهد شد. از طرف دیگر هزینه های وارد شده به مردم اعم از هزینه های جانی و مالی در این محاسبات وارد نشده است و بعضا با هیچ هزینه ای نیز قابل معاوضه نیست.

به معنای دیگر تنها مقایسه هزینه وام بلاعوض به زلزله زدگان و همچنین پرداخت وام مسکن روستایی بیانگر آن است که پرداخت وام بلاعوض 4 برابر تسهیلات مسکن روستایی به دولت فشار مالی وارد می کند.

این موضوع نشان می دهد هرچند دولت با پرداخت یارانه سود وام روستایی، متحمل هزینه ای در کوتاه مدت می شود اما در بلند مدت پرداخت چنین تسهیلاتی به نفع مردم و حتی به نفع بودجه دولت است.