جزئیات برنامه دولت برای تامین مسکن

امروز رییس جمهور در صحن مجلس از لایحه بودجه 1402 دفاع کرد و خبر داد که دولت به زودی طرح های کوتاه مدتی را برای چهار بخش مهم مسکن، معیشت، خودرو و سلامت ارایه می کند. البته قسمت هایی از برنامه های دولت برای حوزه های مذکور در جریان است که انتظار می رود در ماه های آینده نتایج آن برای مردم ملموس تر شود.

دولت سیزدهم پروژه نهضت ملی مسکن را با برنامه ی استفاده از ظرفیت های دولت و مردم در دستور کار قرار داده که تا کنون برای حدود 2.5 میلیون واحد مسکونی زمین ارزان قیمت با اقساط بلندمدت 10 ساله تامین کرده است. با توجه به این که در نقاط شهری، زمین بخش قابل توجهی از هزینه های ساخت را پوشش می دهد دولت این دغدغه را در تولید مسکن برطرف کرد.

برای اجرای طرح نهضت ملی مسکن تا سقف 450 میلیون تومان به ازای هر واحد مسکونی تسهیلات در نظر گرفته شده که البته در این بخش چالش هایی وجود دارد؛ چرا که برای تامین منابع این طرح از 26 بانک و موسسه اعتباری که مکلف به پرداخت تسهیلات هستند، فقط چند بانک معدود ورود کرده اند و عمده بار بر دوش بانک مسکن قرار دارد. در این زمینه در هفته های اخیر و پس از آمدن مهرداد بذرپاش به وزارت راه و شهرسازی، فراخوانی به بانک ها برای عمل به تعهداتشان داده شده است.

از طرف دیگر دولت در لایحه بودجه 1402 ظرفیت های مناسبی را برای اجرای اهداف خود در بخش مسکن پیش بینی کرده است. تخصیص 200 هزار میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه به چهار حوزه از جمله مسکن، فروش املاک مازاد دولتی برای اتمام طرح های نیمه کاره، اختصاص 333 میلیون یورو به مسکن مددجویان و واگذاری مسکن رایگان به خانوارهای دارای فرزندان چهارقلو از جمله این ظرفیت ها است.

پیش از آن هم دولت سیزدهم بیش از 510 هزار واحد مسکونی را در قالب طرح نهضت ملی مسکن به مرحله ی فونداسیون رسانده بود که در حال حاضر این رقم افزایش یافته و به گفته ی مسئولان در سال دوم فرایند اجرای آن تسریع می شود. ساخت واحدها برای ثبت نام کنندگان، پرداخت وام خودمالکی در قالب طرح نهضت ملی مسکن، برنامه نوسازی سالیانه 150 هزار واحد مسکونی و اجرای طرح های مسکن روستایی از جمله این برنامه ها است.

در حال حاضر 400 هزار واحد مسکونی در قالب طرح نهضت ملی مسکن توسط بنیاد مسکن در حال اجرا است که بنیاد علاوه بر مسکن روستایی در بسیاری از مناطق شهری به کمک وزارت راه و شهرسازی آمده است. در مدل اول از طریق پیمانکاری واحدها ساخته می شود و در بخش دوم به متقاضیان، زمین واگذار می شود که مردم خانه های یک تا سه طبقه احداث می کنند. دولت هم چنین به کسانی که خانه های خود را در روستاها نوسازی می کنند تسهیلات 200 میلیون تومانی با نرخ سود 5 درصد و مدت بازپرداخت 20 ساله پرداخت می کند. قرار است تا پایان سال جاری 40 هزار واحد مسکونی توسط بنیاد مسکن افتتاح شود.

همزمان با اجرای این طرح ها بحث مالیات خانه های خالی و مالیات بر عایدی سرمایه در دستور کار دولت مجلس قرار دارد که اولی به مرحله ی اجرا رسیده و دومی در جریان بررسی توسط مجلس است. تحقق اهداف مالیاتی در حوزه مسکن می تواند کمک بسیار خوبی برای تزریق بخش قابل توجهی از منابع 360 هزار میلیارد تومانی صندوق ملی مسکن باشد.

هم چنین دو قوه مجریه و مقننه به دنبال راهی برای کنترل بازار مسکن و اجاره بها هستند. پس از آن که 29 خرداد امسال سران قوا به پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی تعیین سقف مجاز افزایش اجاره بها در تهران به میزان 25 درصد و سایر شهرها به میزان 20 درصد را به تصویب رساندند، هیات دولت در روز 22 تیرماه جزییات بسته پیشنهادی ساماندهی بازار مسکن و اجاره بها را به تصویب رساند.

از رئوس بسته مصوب هیات وزیران درخصوص ساماندهی بازار مسکن و اجاره بها می توان به پرداخت تسهیلات کمک ودیعه مسکن، ایجاد مشوق برای موجرانی که مصوبه دولت را رعایت می کنند، نرخ گذاری خدمات مشاورین املاک و ارتقای توان فنی و تخصصی آنها و کمک به تکمیل و تحویل پروژه های نیمه تمام مسکن (خصوصی و حمایتی) اشاره کرد.

مجموع برنامه هایی که به اختصار توضیح داده شد بخشی از اهداف کوتاه مدت دولت در بخش مسکن را محقق می کند. در کنار این عوامل، دولت به دنبال کنترل بازار مسکن است. یکی از چالش های فعلی خانواده ها رشدهای سنگین قیمت مسکن است که بخش زیادی از آن در دوره های قبل اتفاق افتاده است. یکی از عوامل مهم افزایش قیمت در بازارهای غیرمولد، رشدهای نقدینگی است که باید کاهش یابد. مطابق آماری که به تازگی ارایه شده میزان رشد نقدینگی از 40 درصد در مهرماه پارسال با کاهش حدود هفت درصدی در آذر امسال به 33.4 درصد رسیده است.