فرونشست 13 سانتیمتری در برخی دشت ها / 70 درصد استان ها درگیر فرونشست هستند

علیرضا الماس وندی امروز در حاشیه هجدهمین نمایشگاه بین المللی صنعت آب و تاسیسات آب و فاضلاب ایران در نشستی خبری و در پاسخ به سوال ایسنا در خصوص آخرین وضعیت برداشت از منابع آب های زیرزمینی و میزان فرونشست گفت: اگر میزان برداشت از آب های زیرزمینی استمرار داشته باشد با مخاطرات متعددی در بخش اقتصادی، جانی و محیط زیستی مواجه خواهیم بود. اکنون از 609 محدوده مطالعاتی آب های زیرزمینی 414 محدوده وارد نقطه بحران شده اند لذا زمانی که موضوع آب مطرح می شود دو مساله حکمرانی آب های سطحی و تعادل آن با حکمرانی آب های زیرزمینی مورد توجه قرار می گیرد.

معاون تلفیق و امور تنظیم گری شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان این که در برخی از بخش ها میزان برداشت آب های زیرزمینی بیشتر بوده و با شرایط بحرانی تری مواجه هستیم، اظهار کرد: اکنون در دشت های استان های مشهد، تهران، قزوین، کرج، فارس، اصفهان، کرمان، یزد و به طور کلی 70 درصد استان ها با موضوع فرونشست مواجه هستیم.

وی با تاکید بر این که میزان فرونشست در استان های مختلف متفاوت است تصریح کرد: متوسط جهانی میزان فرونشست دو سانتیمتر ثبت شده اما بعضا دیده می شود که به دلیل افزایش میزان برداشت کشاورزی و چاه های غیرمجاز این عدد در ایران بسیار بالاتر است که باید با تغذیه مصنوعی، انسداد چاه های غیرمجاز این مساله را ساماندهی کنیم.

به گفته الماس وندی، اکنون 48 درصد تامین منابع آب در ایران از طریق آب های زیرزمینی صورت می گیرد که باید در برداشت آنها احتیاط و توجه کافی را داشته باشیم. سیاست وزارت نیرو در این راستا ساماندهی در همین بخش است.

معاون تلفیق و امور تنظیم گری شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به آمار بارش ها در کشور اضافه کرد: از ابتدای سال آبی یعنی مهرماه بارندگی ها نسبت به سال قبل که آن هم سال خشکی بود کاهش داشته به طوری که تاکنون حدود 54 میلی متر در کل کشور بارندگی اتفاق افتاده که این عدد نسبت به بلندمدت 23 درصد کاهش داشته است و تنها در سه استان بوشهر، یزد، کهگیلویه و بویراحمد شاهد افزایش بارندگی ها نسبت به نرمال هستیم.

وی با بیان این که در 28 استان دیگر وضعیت بارش ها زیر نرمال بوده است، گفت: در استان های مازندران و گیلان که میزان بارش ها معمولا متوسط و بالا است امسال استثنائا شاهد کاهش بارندگی ها در این دو استان بوده ایم همچنین در استان تهران نیز میزان بارش ها 37 درصد نسبت به بلندمدت کاهش داشته است.

الماس وندی با بیان این که 60 میلیارد مترمکعب از آب های سطحی را مصرف می کنیم، تصریح کرد: 38.2 درصد در بخش کشاورزی، 3.2 درصد در بخش شرب و یک میلیارد مترمکعب در بخش صنعت استفاده می شود و حجم برداشت از منابع آب های زیرزمینی نیز 45 میلیارد مترمکعب است که عمده آن در بخش کشاورزی مصرف می شود به گونه ای که 43.8 میلیارد مترمکعب به این بخش اختصاص یافته 5.1 میلیارد مترمکعب را بخش شرب و 1.4 میلیارد مترمکعب را بخش صنعت مورد استفاده قرار می دهد.

معاون تلفیق و امور تنظیم گری شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان این که سرانه مصرف آب در کشور در سال 1400 تا 1500 مترمکعب به ازای هر فرد است، گفت: این در شرایطی است که در تنش آبی قرار داریم چرا که در مقطعی از زمان 130 میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر داشتیم و اکنون این عدد کاهش یافته است که بخشی از آن به دلیل تغییرات اقلیم و بخشی دیگر به دلیل برداشت های مجاز و غیرمجاز است و این شرایط وضعیت منابع آب های تجدیدپذیر را حدی کرده است و امیدواریم در سال های آینده بتوانیم این شرایط را دنبال کنیم.

الماس وندی با بیان این که میزان سرانه مصرف آب در ایران بسیار بالاتر از متوسط جهانی است، تصریح کرد: سرانه مصرف آب 150 لیتر برای هر فرد است که این عدد در استان های مختلف متفاوت بوده در استان هایی که هوا گرمتر است این عدد به بالای 300 لیتر، در استان های دارای آب و هوای معتدل به بیش از 240 لیتر و در برخی از کلانشهرها به 300 تا 350 لیتر می رسد. اگر این میزان مصرف کنترل نشود در آینده قطعا دچار مشکل خواهیم شد.

وی با بیان این که براساس برنامه ریزی های صورت گرفته تا پایان دولت سیزدهم می بایست نزدیک 12 میلیارد مترمکعب میزان مصرف در بخش کشاورزی کاهش یابد، ادامه داد: امیدواریم با تامین تامین مالی و ایجاد شرایط مناسب بتوانیم شاهد این کاهش مصرف باشیم.

معاون تلفیق و امور تنظیم گری شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان این که برنامه های سدسازی در وزارت نیرو تصریح کرد: اکنون 419 طرح در حال بهره برداری قرار گرفته است که 39 میلیارد مترمکعب میزان تنظیم آن است که از این حجم برای سال های پرآب استفاده خواهیم کرد. همچنین 112 طرح در دست ساخت داریم که 10 میلیون مترمکعب به حجم منابع اضافه می کند.

وی با بیان این که تعدادی طرح در دست مطالعه قرار دارد که در مجموع شش میلیارد مترمکعب نیز از این طرح ها به منابع اضافه خواهد شد و در مجموع باید گفت که 55 میلیارد مترمکعب در این حوزه برنامه ریزی شده اما مشروط به این است که شرایط مصرف در حوزه کشاورزی تنظیم شود.

الماس وندی با بیان این که در شبکه آبیاری و زهکشی نیز 199 هزار شبکه احداث شده، 85 هزار شبکه در دست ساخت داریم و 110 شبکه نیز مورد مطالعه قرار دارد که اگر مطالعه آنها تمام شود وارد مرحله اجرایی خواهند شد.

وی با اشاره به وضعیت چاه های موجود در کشور نیز تصریح کرد: 414 هزار چاه در بخش کشاورزی، 52 هزار چاه در بخش صنعت، 26 هزار چاه در بخش شرب وجود دارد که در مجموع 499 هزار حلقه چاه در کشور فعال هستند که اگر کنترل نشوند و اضافه برداشت در آنها صورت گیرد با مشکلاتی مواجه خواهیم شد.

معاون تلفیق و امور تنظیم گری شرکت مدیریت منابع آب ایران همچنین در خصوص چاه های غیرمجاز نیز اضافه کرد: 330 حلقه چاه غیرمجاز در کشور فعال است اما به دلیل مسائل مالی نمی توانیم آنها را مسدود کنیم که باید سازوکاری در این حوزه صورت بگیرد. نگاه وزارت نیرو برای ساماندهی وضعیت در سه بخش اقتصاد، اجتماع و محیط زیست تعریف شده و سیاست های خود را براساس این سه اصل تبدیل می کنیم.

الماس وندی با اشاره به برنامه وزارت نیرو برای نصب کنتورهای هوشمند به منظور رسیدگی به آب های زیرزمینی گفت: 140 هزار کنتور تا اواخر اردیبهشت ماه نصب خواهد کرد اکنون در استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری کار پایلوت را آغاز کرده ایم.