واکاوی موانع ساخت 4 میلیون مسکن / همت رئیس جمهور برای رفع مشکلات وام مسکن روستایی

ساخت یک میلیون واحد مسکونی وعده ی اصلی دولت سیزدهم است که با گذشت بیش از یک سال از سرکار آمدن دولت جدید، تحقق آن همچنان با برخی ناکارآمدی ها به پیش می رود.

براساس آمار وزارت راه و شهرسازی تنها حدود 340 هزار پی ریزی از ابتدای دولت سیزدهم انجام شده است که با هدف گذاری دولت برای شروع 2 میلیون واحد مسکونی در سال اول، فاصله ی زیادی دارد.

یکی از موانع تحقق این هدف گذاری عدم صدور ضمانت نامه مابه التفاوت تسهیلات ساخت مسکن روستایی بود که با مقاومت رئیس سازمان برنامه و بودجه، برای اولین بار بعد از 16 سال از شروع آن، در یک سال اول دولت سیزدهم متوقف شد.

مانع تسهیلات مسکن روستایی به دست رئیس جمهور برداشته شد

براساس برنامه ریزی انجام شده، 400 هزار واحد مسکونی از 2 میلیون واحدی که قرار بود آغاز شود، به مسکن روستایی تعلق داشت که با مانع تراشی های صورت گرفته متوقف شد. بر اساس آخرین اظهارات اکبر نیکزاد، رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، در جلسه ی اخیر هیئت دولت مشکل صدور ضمانت نامه حل شده باشد و پس از این شاهد پرداخت این تسهیلات هستیم.

مانع مهم دیگر در پیشرفت کند طرح نهضت ملی مسکن، عدم همکاری بانک ها در ارتباط با پرداخت تسهیلات نظام بانکی است. بر اساس ماده 4 قانون جهش تولید مسکن « بانک ها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی مکلف اند حداقل بیست درصد (20 درصد) از تسهیلات پرداختی نظام بانکی در هر سال را با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار به بخش مسکن اختصاص دهند، به صورتی که در سال اول اجرای قانون از حداقل سه میلیون و ششصد هزار میلیارد ریال تسهیلات برای واحدهای موضوع این قانون کم تر نباشد و برای سال های آینده نیز حداقل منابع تسهیلاتی مذکور با افزایش درصد صدرالذکر مطابق با نرخ تورم سالانه افزایش یابد.»

بانک ها به نهضت ملی مسکن وام نمی دهند

با این حال آمار به دست آمده از سامانه TEM وزارت راه و شهرسازی نشان می دهد تا آخر شهریور 1401 و در یک سالگی اجرای قانون جهش تولید، عملکرد بانک ها کم تر از 6 درصد میزان تصریح شده در قانون و دستورالعمل بانک مرکزی بوده است.

عمده تسهیلات پرداخت شده مذکور هم توسط بانک مسکن پرداخت شده و مشارکت سایر بانک ها در این طرح نزدیک به صفر بوده است.

در پاسخ به این انتقاد، علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی و همچنین معاون داره اعتبارات بانک مرکزی به این نکته اشاره کردند که علت عدم پرداخت تسهیلات از طرف بانک ها این است که اولا وزارت راه و شهرسازی متقاضیان بیشتری به بانک ها معرفی نکرده است و ثانیا متقاضیان معرفی شده، آورده اولیه خود را پرداخت نکرده اند.

استنکاف نظام بانکی در پرداخت وام مسکن محرز است

در همین راستا علی نادری شاهی، کارشناس مسکن با اشاره به اینکه پاسخ بانک مرکزی، پاسخ قانع کننده ای نیست، گفت: بر اساس سامانه TEM وزارت راه و شهرسازی، در حدود یک میلیون واحد برای اخذ تسهیلات به بانک های عامل معرفی شده اند و تنها حدود 192 هزار موفق به اخذ تسهیلات شده اند.

این کارشناس مسکن در بیان اینکه از حدود 106 هزار واحد ارسالی به سایر بانک ها به جز بانک مسکن، تنها حدود 1948 واحد موفق به انعقاد قرارداد شده اند، گفت: فقط 2 درصد تسهیلات ارسالی از سوی بانک ها تامین اعتبار شدند و همین تعداد کم انعقاد قرارداد توسط بانک های دیگر نشان می دهد، اتصال سامانه ای برقرار است و این بهانه که سایر بانک ها به سامانه ی وزارت راه و شهرسازی متصل نیستند مورد پذیرش نیست.

وی افزود: بخشی از متقاضیان معرفی شده به بانک ها به دلایل غیر قابل قبول رد درخواست شده اند که نیازمند بررسی مجدد است؛ به دلیل عدم همکاری سایر بانک ها، تعداد واحدهای در صف انتظار در بانک مسکن، به بیش از 700 هزار واحد رسیده که مشخصا از توان این بانک خارج است و که نشان دهنده ی لزوم همکاری سایر بانک ها و برخورد بانک مرکزی با بانک های متخلف است، به معنای دیگر استنکاف نظام بانکی در پرداخت وام مسکن محرز است.

150 هزار واحد خود مالکی هم اکنون در صف انتظار هستند

بر اساس گزارش وزارت راه و شهرسازی، تاکنون 340 هزار واحد خودمالکی به نظام بانکی معرفی شده است که فقط حدود 192 هزار واحد آن موفق به انعقاد قرارداد شده اند، یعنی در حدود 150 هزار واحد خود مالکی هم اکنون در صف انتظار هستند که لازم است با همکاری سایر بانک ها هرچه زودتر تسهیلات دریافت کنند

در طرح های غیرخود مالکی هم اخذ آورده متقاضیان ناظر به انعقاد قرارداد و پس از آن است. به دلیل عدم همکاری بانک ها در انعقاد قرارداد، امکان واریز وجه از طرف متقاضیان وجود ندارد.

با توجه به موارد فوق لازم است در گام اول بانک های مختلف تسهیلات خودمالکی را پرداخت نمایند بانک مرکزی هم به عنوان نهاد سیاست گذار، با بانک های متخلف برخورد کند.