مسکن مهر باعث رشد نقدینگی نشد

محمود شایان - مدیرعامل بانک مسکن در هشتمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی «مسکن؛ پیشران تولید» اظهار کرد: حوزه مسکن می تواند به عنوان پیشران در صف اول تولید و کمک به حرکت سایر صنایع و اشتغال و نهایتا رشد اقتصادی کشور مورد توجه قرار گیرد. بخش مسکن شاخصهای پیوند پیشین و پسین بزرگی با صنایع و فعالیتهای دیگر دارد. بنابراین راهکارهای ایجاد رونق بخش مسکن همراه با سیاستهای حمایتی دولت منجر به رونق اقتصادی می شود.

مسکن 12 درصد از تولید ناخالص داخلی را در بر می گیرد

وی افزود: عدم وابستگی به واردات نهاده های بخش مسکن، حرکت این بخش، کمک به توان اقتصادی خانوار و نهایتا رشد اقتصادی کشور را در پی دارد. مسکن به طور مستقیم 5 درصد و به طور غیرمستقیم 12 درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد.

شایان با بیان اینکه ابزارها و روشهای متنوعی برای تامین مالی بخش مسکن وجود دارد گفت: از جمله این ابزارها تجمیع وجوه مردم، وجوه برخی از مانده حسابهای دولتی بخصوص در بانک مسکن، انتشار و فروش اوراق مرابحه به پشتوانه تسهیلات رهنی، تودیع منابع مالی صندوقها، تمرکز بخش قابل توجهی از بودجه سازمانهای مختلف دولتی برای مدت سه سال در بافتهای ناکارآمد شهری به منظور افزایش سرانه است که منجر به افزایش سرمایه گذاری در این مناطق خواهد شد. همچنین تامین مالی از طریق زنجیره تامین، استفاده از صندوق پروژه ها و فراهم کردن زمینه پیاده سازی منابع خارجی می تواند در دستور کار قرار گیرد.

پیشنهاد تشکیل کارگروهی برای بررسی ابزارهای مالی بخش مسکن

مدیرعامل بانک مسکن تاکید کرد: پیشنهاد من این است کارگروهی مرکب از وزارت اقتصاد، وزارت راه و شهرسازی، سازمان بورس، بانک مرکزی و بانک مسکن تشکیل شود تا به بررسی یکایک ابزارهای مالی در بخش مسکن اقدام کنند.

وی با اشاره به اقدامات بانک مسکن در تامین مالی بخش مسکن گفت: انواع حسابهای صندوق پس انداز مسکن جوانان، اوراق گواهی حق تقدم، تسهیلات بدون سپرده از محل منابع داخلی و محل انتشار اوراق رهنی از جمله روشهای تامین مالی است.

تامین مالی ساخت150 هزار واحد مسکونی توسط بانک مسکن

شایان همچنین درباره طرح نهضت ملی مسکن اظهار کرد: با توجه به اینکه ساخت سالیانه یک میلیون واحد مسکونی پیش بینی شده مجلس یک میلیون و 200 هزار واحد را پیش بینی کرده که 400 هزار واحد روستایی و 800 هزار واحد شهری است. تامین مالی 210 هزار واحد بر عهده بانک مسکن گذاشته شده که تا امروز بیش از 150 هزار واحد تامین مالی شده است.

مدیرعامل بانک مسکن با بیان اینکه ما بایستی تسهیلات را سمت تولید ببریم که بهترین روش، مشارکت مدنی است، افزود: تا پایان سال 1400 بانکها بیش از 2200 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کردند که پیش بینی می شود تا پایان سال به 2700 هزار میلیارد تومان برسد. از این مبلغ 150 هزار میلیارد تومان به بخش مسکن اختصاص داده شده است.

وی یادآور شد: در سال 1400 باید 360 هزار میلیارد تومان تسهیلات به بخش مسکن پرداخت می شد که سیستم بانکی شروع به اعطای این تسهیلات کرده و آنطور که من اطلاع دارم تمام بانکها تسهیلات مشارکت مدنی را آغاز کرده اند. یکی از مشکلاتی که به وجود آمده عدم تناسب تسهیلات پرداختی با تسهیلات اختصاص یافته به بخش مسکن است. قبل از سال 1390 سیاستهای بانک مرکزی سهم را مشخص می کرد که بخش مسکن 20 درصد تسهیلات را به خود اختصاص می داد.

شایان خاطرنشان کرد: از سال 1390 به بعد سیاست تغییر کرد و به سمت عقود مبادله ای و تجاری رفت که با نرخهای 22 تا 27 درصد تسهیلات پرداخت شد. اما در بخش مسکن علیرغم اینکه نرخ سود تسهیلات بالا بود، به این دلیل که وامها بلندمت بود بانکها تمایلی برای پرداخت آن نداشتند. به همین دلیل تسهیلات بخش مسکن به 5.5 درصد کاهش یافته باید به 20 درصد افزایش پیدا کند. در جلساتی که در شورای هماهنگی بانکها با دوستان داشتیم این نگرانی تا حدودی رفع شده و قرار است سهم بخشها را جابه جا کنند که به تامین نقدینگی بخش مسکن کمک شود.

مسکن مهر تاثیری در رشد نقدینگی و افزایش پایه پولی نداشت

مدیرعامل بانک مسکن با بیان اینکه برخلاف برخی صحبتها مسکن مهر در رشد پایه پولی تاثیرگذار نبوده است یادآور شد: تحلیلهای مختلفی بود که مسکن مهر، رشد نقدینگی و رشد پایه پولی را بالا برده است. اما آمار بانک مرکزی، خلاف این صحبت را نشان می دهد. رشد نقدینگی از سال 1353 تا سال 1399 به میزان 27 درصد بوده است. متوسط رشد نقدینگی در زمان اجرای طرح مسکن مهر بین سالهای 1386 تا 1392 به میزان 28 درصد بود که از 1393تا 1399 به 27 درصد رسید. یعنی مسکن مهر تاثیر چندانی در رشد نقدینگی به وجود نیاورده است.

وی همچنین با اشاره به رشد پایه پولی در زمان اجرای طرح مسکن مهر گفت: با وجود استفاده از خط اعتباری بانک مرکزی در دوره اجرای مسکن مهر، رشد پایه پولی نسبت به دوره قبل و بعد کاهش یافت که نشان می دهد تسهیلات مسکن رشد نقدینگی را افزایش نخواهد داد.

شایان تاکید کرد: فقط از محل برگشت اقساط تسهیلات 34 هزار میلیارد تومان تامین شده که امسال پیش بینی کردیم این عدد به 42 هزار میلیارد تومان برسد که تامین کننده منابع بخش مسکن خواهد بود. سیستم بانکی باید به این سمت برود که در بلندمدت تامین مالی به راحتی از محل آورده مشتری باشد. کل تسهیلات خط اعتباری مسکن مهر حدود 55 هزار میلیارد تومان بود که امسال پیش بینی می کنیم از محل برگشت اقساط مسکن مهر به 42 هزار میلیارد تومان نقدینگی دست پیدا کنیم.

مدیرعامل بانک مسکن، بازگشت تسهیلات در بخش مسکن را آسانتر از بخشهای تجاری و صنعتی دانست و گفت: تفاوت بخش مسکن با بخش تجاری در این است که اگر تسهیلات مثلا 5000 میلیارد تومانی به بخش صنعت پرداخت شود بعد از شش ماه، امکان اینکه محصول به فروش برسد و شرایط پرداخت اقساط فراهم شود وجود ندارد. بنابراین سیستم بانکی مجبور است سود تسهیلات را افزایش دهد و به طور اتوماتیک بعد از پنج سال بدهی 5000 میلیارد تومانی بخش صنعت به سیستم بانکی بیش از 10 هزار میلیارد تومان می شود. یعنی عملا منابع بلوکه می شود ولی در بخش مسکن اصلا بلوکه نمی شود و بعد از دوره مشارکت، برگشت تسهیلات شروع می شود.