ساخت و ساز بر روی 25 کیلومتر حریم گسلی در تهران

دکتر علی بیت اللهی امروز در نشست بررسی زلزله احتمالی شهر تهران، چالش‌ها و راهکارها که به صورت آنلاین برگزار شد، با اشاره به تصویب قانون منع ساخت و ساز در حریم گسل‌ها، افزود: مساحت حریم گسل‌های تهران 75 کیلومتر مربع است که 55 کیلومتر مربع از این مساحت، در شهر تهران واقع است.

وی اضافه کرد: از میزان 55 کیلومتر مربع حریم گسلی در شهر تهران، بر روی حدود 25 کیلومتر مربع از این مساحت، ساخت و ساز ایجاد شده است. به گونه‌ای که بر اساس مطالعات انجام شده در حریم گسل‌های شهر تهران، 245 سایت مهم و حساس در 18 دسته بندی و 318 هزار و 955 متر مربع بافت فرسوده در محدوده حریم گسل‌های شهر تهران شناسایی شده است.

بیت‌اللهی، با بیان اینکه در محدوده حریم گسل‌های تهران 11 هزار و 670 ساختمان وجود دارد که بررسی مقاومت آنها و تصمیم به رفع خطر و کاهش آسیب‌ها از برنامه‌های با اولویت بالا است، خاطر نشان کرد: تقریبا نیمی از ساختمان‌های موجود در رده ساختمان‌های ضعیف و بافت فرسوده هستند که از این نظر منطقه یک تهران مهمترین منطقه در زمان وقوع زلزله است؛ چرا که 65 درصد از ساختمان‌های این منطقه (7 هزار و 600 بنا) در حریم گسل‌ها قرار دارد.

به گفته وی، منطقه یک تهران دارای بیشترین ساختمان در حریم گسل‌های شهر تهران است و مناطق 2 تا 5 نیز در رتبه‌های قرار دارند.

بیت اللهی با بیان اینکه 50 درصد از سازه‌های تهران، بافت فرسوده هستند، اظهار کرد: گلابدره با دارا بودن بافت فرسوده بر روی گسل اصلی توسعه یافته است. علاوه بر آن مناطق حصارک و فرحزاد نیز با دارا بودن بافت فرسوده روی گسل بنا شده‌اند که ساماندهی این مناطق باید در دستور کار مسؤولین قرار گیرد.

رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به وضعیت گسترش گسل‌ها اشاره کرد و یادآور شد: در منطقه یک شهر تهران گسل‌های "شمال تهران" و "لویزان" گسترده شده است، ضمن آنکه ریسک زلزله در شهر تهران از شمال به سمت جنوب، جنوب غرب و جنوب شرقی افزایش می‌یابد.

وی گسل ری را از دیگر گسل‌های مهم تهران عنوان کرد و ادامه داد: گسترش گسل‌ها در کشور به گونه‌ای است که با دور شدن از گسلی به گسل دیگر نزدیک می‌شویم و این در حالی است که مخزن سوخت شمال تهران در خط گسل جانمایی شده است، ضمن آنکه با گسترش خطوط مترو مواجه هستیم که این امر ریسک مخاطرات را در زمان وقوع زلزله افزایش خواهد داد.

برآورد رخداد زلزله 6 در تهران

در این نشست همچنین دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزله با طرح این سوال که بزرگترین رخداد زمینلرزه‌ که برای شهر تهران می‌توان برآورد کرد در چه مقیاسی است، اظهار کرد: از سال 96 تاکنون دو زلزله بزرگتر از 5 در ملارد و دماوند در اطراف تهران رخ داده است و بررسی رخدادهای لرزه‌ای منطقه تهران نشان می‌دهد که این منطقه جزو مناطق پر لرزه در البرز است.

وی با اشاره به تمرکز جمعیتی در تهران، این منطقه را در رده مناطق با خطر نسبی بالا از نظر مخاطره زلزله دانست و گفت: داده‌های اخیر لرزه‌خیزی اطراف تهران نشان می‌دهد که از سال 1375 تا شهریور سال جاری 15 هزار و 700 زلزله بزرگتر از 2 در منطقه تهران رخ داده است.

زارع اضافه کرد: همچنین بررسی زمینلرزه‌های 25 سال اخیر نشان می‌دهد که تعداد زمینلرزه‌ها از 12 مورد رخداد لرزه‌ای کوچک (3.5 تا 4.5 ریشتر) به تعداد 18 مورد رخداد لرزه‌ای رسیده‌ است. این موارد به غیر از دو زلزله مهم 29 آذرماه سال 96 ملارد و زلزله 19 اردیبهشت در مشا است.

این استاد پژوهشگاه زلزله شناسی، خاطر نشان کرد: بررسی زمینلرزه‌های 25 ساله اخیر در تهران نشان می‌دهد که می‌توان انتظار وقوع زلزله‌ای با بزرگای 6 را در این شهر داشته باشیم.