عدم ثبات مدیریتی و فقدان برنامههای عملیاتی در سازمان امور جنگلها، دو علت عمده تداوم معضلات و مشکلات منابع طبیعی، جنگلها و مراتع در دو دهه گذشته بوده که طی یک سال اخیر تحولات چشمگیری در این حوزه رخ داده است.
زمان مطالعه 5 دقیقه
جنگل خواری، تغییر کاربری مراتع و جنگلها، آتشسوزیهای وسیع به دلیل تغییرات اقلیمی، فرسایش خاک، سیل، خشکسالی، بهرهبرداریهای بیرویه از آبهای زیرزمینی، فرونشست زمین، خشک شدن قناتها، بحرانی شدن بسیاری از دشتها و بهرهبرداری بیش از حد از مراتع کشور، از جمله مهمترین معضلات منابع طبیعی گذشته و پیش روی کشور است.
«فقدان برنامهریزی راهبردی و بلند مدت صیانت از جنگلها و مراتع» و «تغییرات ناپایدار مدیریتی» از جمله دلایلی است که موجب شده معضلات مذکور در دو دهه اخیر همچنان پابرجا بماند.
با این وجود برای نخستین بار، کلان برنامههایی در یک سال گذشته توسط سازمان امور جنگلها تدوین شده که به عقیده کارشناسان در صورت اجرا، میتواند تحولی جدید در زمینه جنگلداری در کشور داشته باشد. ایجاد گامهای اولیه در حوزههای «کاداستر»، «راهاندازی سامانههای کنترل هوشمند» و «طرح جامع تولید گیاهان دارویی» از جمله این برنامهها محسوب میشود.
در همین ارتباط، حجتالاسلاموالمسلمین امیرقلی جعفری، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، با بیان اینکه در دو سال گذشته سازمان جنگلها یکی از ارگانهایی بوده که بهترین هماهنگیها و تعاملات را با کمیسیون کشاورزی داشته است، عنوان کرد: در سال گذشته کمیسیون کشاورزی به همراه رئیس سازمان امور جنگلها، از 7 استان بازدید میدانی انجام داده و این کمیسیون از نزدیک شاهد دستاوردهای مثبت این سازمان بوده است.
وی با بیان اینکه برخی پروژهها در حوزه مراتع و جنگلها برای نخستین بار در کشور در حال انجام است، گفت: امیدواریم برنامههای مهمی که اکنون گامهای اولیه آن در سازمان جنگلها آغاز شده است، در سالهای آینده با مدیریت فعلی این سازمان ادامه پیدا کند.
عضو کمیسیون کشاورزی با بیان اینکه تغییرات مدیریتی در وزارتخانهها با توجه به رویکرد حزبی دولتها، امری عادی محسوب میشود، گفت: با این وجود در حال حاضر، مدیران لایق و انقلابی در جمهوری اسلامی فارغ از جناحبندیهای سیاسی مشغول کار هستند که نباید از ظرفیت آنان هیچگاه غافل شد.
حجتالاسلاموالمسلمین مصطفی طباطبایینژاد، نماینده ولیفقیه در سازمان امور جنگلها در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم گفت: به طور کلی رضایت 100 درصدی از سوی مردم در زمینه حفظ منابع طبیعی و مبارزه با زمینخواری، جنگلخواری، کوهخواری وجود ندارد.
وی با بیان اینکه عدم وجود رضایت کامل از وضع موجود را نمیتوان به معنی نبود هیچگونه پیشرفت و انکار هرگونه دستاورد و تلاش از سمت مسئولان حوزه منابع طبیعی تلقی کرد، ادامه داد: سازمان جنگلها یک سازمان با حوزه کاری وسیع و دارای تکالیف گسترده است.
وی با اشاره به اینکه در سال جاری نیز این سازمان 14 کلان برنامه مهم در پیش روی خود دارد، عنوان کرد: مدیریت فعلی این سازمان اگر مثل سابق بتواند به حرکت خود در زمینه اجرای برنامهها گام بردارد، میتوان امیدوار بود آینده خوبی در انتظار سازمان جنگلها خواهد بود .
وی با بیان اینکه متأسفانه در حدود دو دهه گذشته با معضل عدم ثبات و تغییرات پی در پی مدیران بودهایم، عنوان کرد: به طور تخمینی و میانگین میتوانم عرض کنم هر دوسال یک بار شاهد تغییر و جابهجایی مدیران سازمان جنگلها بودهایم.
وی با بیان اینکه در دوره کنونی مدیریت سازمان جنگلها شاهد برنامهریزی مدون سالانه بودهایم، خاطرنشان کرد: در طی سالهای اخیر کلان برنامههای مهمی برای سازمان امور جنگلها نقشهریزی شده بود که برنامهها انصافاً به خوبی پیش رفته بود.
در یک سال گذشته، اراضی ملی و منابع طبیعی در حوزه کاداستر نیز تحول جدیدی را تجربه کرده است. در همین خصوص، افلاطونی، معاون حفاظت و امور اراضی سازمان جنگلها با اشاره به اینکه عملکرد سال 1399 کاداستر اراضی ملی و دولتی حدود 56 میلیون هکتار بوده است، عنوان داشت: «این در حالی است که طبق آمار ارائه شده توسط ادارات کل منابع طبیعی کشور، عملکرد کاداستر تا پایان سال 1398، تنها حدود 38 میلیون هکتار بوده است.»
مطابق آمار، با پیشرفتهای صورت گرفته، کاداستر اراضی ساحلی کشور در سال گذشته تکمیل شده و بخش عمده کاداستر اراضی منابع طبیعی نیز تا پایان شهریورماه سال جاری تکمیل خواهد شد.
همچنین در سال 99، برای اولین بار در زمینه مبارزه با فساد و تخلفات در حوزه منابع طبیعی، از ظرفیت سامانههای هوشمند استفاده شد. بدون شک تکمیل و توسعه این سامانهها با ریلگذاری فعلی میتواند در سالهای آتی، نخستین بانک جامع اطلاعاتی مربوط به منابع طبیعی را در کشور به ارمغان بیاورد.
«سامانه جامع مدیریت منابع طبیعی» با هدف تسهیل ارائه خدمات به متقاضیان و مدیریت پروژههای حفاظتی سازمان، «سامانه مدیریت بهرهبرداری و حمل چوبآلات» با هدف مبارزه سیستمی با قطع درختان جنگلی و حمل غیرمجاز چوب در سطح کشور، «سامانه جامع پاسخگویی به استعلامات» با هدف الکترونیکی کردن مراحل دریافت تا پاسخ به استعلام سایر دستگاههای اجرایی کشور و در نهایت سامانه «حدنگاری اراضی ملی» با هدف ایجاد آرشیو الکترونیکی از اطلاعات توصیفی و مکانی کاداستر اراضی ملی و نظارت بر پیشرفت حدنگاری اراضی ملی، از جمله این سامانهها محسوب میشود.
از جمله اقدامات مهم سازمان جنگلها در یک سال اخیر میتوان به حوزه مدیریت و بهرهبرداری از مراتع اشاره کرد. در این حوزه تهیه طرحهای مرتعداری با هدف حفاظت از مراتع کشور و همچنین تولید اشتغال برای جوامع محلی انجام شده است.
به گزارش تسنیم، در طرحهای مرتعداری بر مواردی نظیر تولید گیاهان دارویی در کنار تعلیف دام، متمرکز شده که نهتنها موجب افزایش بهرهوری مراتع میشود؛ بلکه موجب افزایش سهم کشور ایران از تجارت پر سود گیاهان دارویی در بازارهای جهانی خواهد شد.
کاداستر اراضی ملی و منابع طبیعی طی 1 سال 2 برابر شد / لزوم تداوم اصلاحات در سازمان امور جنگلها