رونمایی از سامانه ملی ساطح و آیین نامه طراحی معابر شهری‌

به نقل از‌ پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، ‌در این برنامه که با حضور نمایندگان سایر دستگاه‌ها، معاونان وزارت راه و شهرسازی، مدیران شهری، واحدهای استانی، مهندسین مشاور حوزه حمل و نقل و شهرسازی، متخصصان و علاقمندان این حوزه، به صورت ترکیب حضوری و مجازی برگزار شد، دو دستاورد مهم حوزه توسعه شهری و حمل و نقل که توسط معاونت حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی حاصل شده بود، تبیین شد.

رویکرد توسعه مبتنی بر حمل‌ و نقل همگانی (TOD)، یکی از جدیدترین رویکردهایی است که در طرح‌های توسعه‌ای شهرها مورد ملاحظه جدی قرار می‌گیرد که در آن سعی می‌شود تا نحوه‌ ارتباط حمل‌ و نقل و کاربری زمین به نحوی تنظیم شود که از اثرات نامطلوب زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی حمل و نقل بر شهر کاسته شود.

یکی از روش‌‌هایی که می‌توان میزان نزدیک شدن توسعه یک شهر به این الگو را سنجید، ارزیابی طرح‌های توسعه و عمران شهری با استفاده از شاخص‌هایی است که از اهداف و اصول تشکیل دهنده این رویکرد استخراج شده‌اند.

پیرو تصویب سند توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی در سال 1396 و راهنمای ملی توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی در سال 1398 در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، به معاونت حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی مأموریت داده شد که فرآیند ارزیابی طرح‌های توسعه و عمران شهری را با توجه به اصول TOD تدوین کند.

بر این اساس معاونت حمل‌ونقل در سال 1399 دستورالعمل اجرایی و سامانه نرم افزاری مربوطه را طراحی کرد و این سامانه قادر است گزارش تحلیل دقیق و شفافی را از وضعیت شاخص‌های تعریف شده 42گانه در زمینه TOD در طرح های توسعه شهری ارائه کند.

دستگاه های مرتبط با موضوع توسعه شهری، مشاورین حوزه شهرسازی و حمل و نقلی طرح‌های جامع، می‌توانند میزان انطباق طرح پیشنهادی را با اصول TOD کنترل و بنا بر نیاز اصلاحات موردنظر را بر روی طرح‌های توسعه شهری اعمال کند.

«آیین‌نامه طراحی راه های شهری» نیز که به عنوان یک مرجع واحد و مبنای مشخص به منظور طراحی و ارزیابی طرح‌های مرتبط با شبکه معابر شهری نظیر طرح های توسعه و عمران (جامع) شهری، طرح های هادی، تفصیلی و غیره است، در سال 1373 در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مورد تصویب قرار گرفت.

تناسب محتوایی این آیین‌نامه با اقتضائات زمان خود از یک طرف و نیازهای عصر حاضر جوامع شهری از طرف دیگر سبب شده تا با توجه به گونه‌های مختلف حمل‌ونقل پایدار و لزوم تغییر نگرش در طراحی شبکه معابر شهری، به‌روزرسانی این آیین‌نامه به عنوان مبنایی برای طراحی‌های آینده معابر شهرهای ایران در دستور کار قرار بگیرد.

بعد از گذشت حدود 25 سال فرآیند بازنگری «آیین نامه طراحی معابر شهری» از سال 1397 آغاز شد و پس از انجام مطالعات گسترده با استفاده از منابع داخلی و بین المللی و نیز طی مراحل متعدد بررسی در کمیته‌های فنی شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، در سال 1399 مصوب شد. در نسخه جدید این آیین‌نامه توجه به اصول حمل‌ونقل پایدار و انسان محوری مورد تأکید قرار گرفته است.

در این مراسم وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اهمیت هماهنگی بین طرح های شهرسازی و طرح های حمل و نقلی و ترافیکی و نیز با تبیین ارتباط کم رنگ حاضر در روند حاکم بر تهیه طرح‌های جامع حمل‌ونقل و شهرسازی، سامانه ساطح را ابزاری جهت همگرایی و هماهنگی هرچه بهتر طرح های این دو حوزه دانست.

محمد اسلامی در ادامه ضمن بیان ضرورت تغییر نگرش از طراحی معابر بر اساس ظرفیت جابه‌جایی خودرو به طراحی بر مبنای ظرفیت جابه جایی انسان و نگاه انسان محورانه به مقوله توسعه شهری و حمل و نقل، خواستار تمهید تدارکات لازم توسط همه دستگاه های مسئول در خصوص تحقق پذیری سیاست ها، خط مشی ها و معیارها و الزامات آیین نامه و توسعه بر مبنای حمل و نقل همگانی شد.

در پایان از «سامانه ساطح» در قالب پرتال نرم افزاری و نسخ 12 جلدی «آیین نامه طراحی معابر شهری» رونمایی شد.