فرونشست دشت‌های تهران چقدر است؟

یوسف رضاپور امروز در نشستی خبری در پاسخ به سوال ایسنا درباره وضعیت فرونشست دشت‌های تهران گفت: به دلیل برداشت از آب‌های زیرزمینی بیش از پتانسیل موجود شاهد فرونشست در دشت‌ها هستیم که برای جبران این مساله در قالب طرح تعادل‌بخشی برنامه‌هایی را در نظر گرفته‌ایم که براساس آن چاه‌های غیرمجاز را متوقف می‌کنیم.

وی با تاکید بر اهمیت حفاظت و حراست از آب‌های زیرزمینی اظهار کرد: بیشترین افت در دشت ورامین است به طوری که یک متر و 20 سانت تراز آب زیرزمینی در این دشت کاهش می‌یابد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران اضافه کرد: علاوه بر این در دشت هومند - ‌آبسرد نیز با کاهش دو متر و دوسانت مواجه هستیم. در بقیه دشت‌ها نیز میزان کاهش به 60 سانت می‌رسد اما عمده مشکل در دشت ورامین و دشت هومند - آبسرد است.

وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای این موضوع گفت: در بحث تعادل بخشی در ابتدا چاه‌هایی که فعال هستند را مورد بررسی قرار دادیم و روی برخی از آنها کنتور هوشمند نصب شده است علاوه بر این در بحث تغذیه مصنوعی نیز اقداماتی صورت گرفته که اثرات آن در دشت شهریار کاملا مشهود است.

رضاپور با بیان این‌که در بحث تغذیه مصنوعی از طریق پساب‌هایی که تولید می‌شود نیز اقداماتی صورت گرفت به گونه‌ای که جای خالی آب‌هایی که برداشت شده را با پساب پر می‌کنیم. اگر بتوانیم این اقدامات را به همین شکل پیش ببریم وضعیت دشت‌ها بهبود می‌یابد.

وی با بیان این‌که در طرح تعادل بخشی برای جلوگیری از برداشت آب‌های زیرزمینی 1400 حلقه چاه در برنامه داریم که تاکنون 310 چاه مسدود شده و 184 کنترل روی چاه‌های مجاز نصب کرده‌ایم. علاوه بر این 19 مورد توبیخ ادوات حفاری غیرمجاز را داشتیم.

کاهش 36 درصدی بارش‌ها

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران با اشاره به کاهش 36 درصدی بارندگی‌های امسال نسبت به سال قبل گفت: در حالی که کمتر از 70 روز تا پایان سال آبی مانده است میزان بارش‌ها وضعیت مناسبی ندارد و پیش بینی می‌شود که در پاییز نیز هوا گرمتر رود که همین مساله اهمیت توجه به منابع آبی را نشان می‌دهد.

وی با بیان این‌که دراستان تهران جمعیتی بالغ بر 13 میلیون نفر سرشماری شده است که با در نظر گرفتن اتباع بیگانه و سایر هموطنان که تردد می‌کنند، این جمعیت به 15.5 میلیون نفر می‌رسد، لذا بحث شرب استان تهران حساسیت زیادی دارد، اظهار کرد: متوسط مصرف آب در کشور هشت درصد بوده که این عدد در استان تهران به 42 درصد می‌رسد که 75 درصد این میزان از طریق سدهای پنج‌گانه تامین می‌شود.

رضاپور با بیان این‌که در حال حاضر دو برابر سد امیرکبیر از حجم ذخائر سدهای تهران که وظیفه تامین آب شرب را برعهده دارند کاهش یافته است، گفت: علی‌رغم محدودیت‌هایی که وجود دارد با تعامل با بخش‌های مختلف مصرف به نحوی برنامه ریزی کرده‌ایم که در سال جاری دچار مشکل نشویم. البته این به معنای آن نیست که مردم مدیریت مصرف نداشته باشند.

کشت تابستانه ممنوع است

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران با بیان این‌که در مصوبه شورای هماهنگی استان کشت تابستانه ممنوع اعلام شد، تصریح کرد: علاوه بر این با هماهنگی که با شهرداری صورت گرفته آبیاری فضای سبز نیز محدودتر شده است و اگر در چارچوب همین مصوبه حرکت کنیم با مشکل مواجه نخواهیم شد.

به گفته وی متاسفانه تاکنون 23 نفر از هموطنان و اتباع بیگانه به خاطر شنا در سدها دچار غرق‌شدگی شدند و این مساله علی‌رغم هشدارها و تدابیر در نظر گرفته شده بوده است.

رضاپور با اشاره به برنامه ساختاری با کم آبی مصوبه هیات وزیران در سال 1396 گفت: با مشارکت وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت و همچنین سازمان محیط زیست و وزارت کشور این برنامه تدوین شده که براساس آن باید به سمت استانداردسازی حرکت کنیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران ادامه داد: مصارفی که از منابع در نظر گرفته شده در استان تهران 86.5 درصد برآورد شده است و این در حالی است که مصرف استاندارد آب 40 درصد برآورد می‌شود به گونه‌ای که اگر مصرف به بیش از 60 درصد برسد تنش آبی و بیش از 60 درصد بحران آب صورت می‌گیرد.

لزوم کاهش 26.5 درصد مصرف آب

وی با بیان این‌که بعد از ایران مصر بیشترین مصرف آب را دارد، اظهار کرد: کشورهای اطراف ایران بین 40 تا 45 درصد مصرف می‌کنند لذا ما باید 26.5 درصد مصارف فعلی‌مان را کاهش دهیم که این میزان معادل یک میلیارد و 286 میلیون مترمکعب آب می‌شود که براساس برنامه 20 ساله برای افق 1405 مصوب شده است.

به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران در قالب برنامه هفت ساله توسعه نیز می‌بایست 420 میلیون مترمکعب مصرف آب در تهران کاهش یابد که سهم امسال 75.6 میلیون مترمکعب تکلیف شده است.

طرح فرار آب از سد لار به کجا رسید؟

رضاپور با اشاره به طرح برنامه فرار آب از سد لار گفت: در سال‌های اول بحث مطالعات سد با مشارکت مشاورین به نام داخلی در حوزه فرار آب و پایداری سد مطرح بود که جمع‌بندی این شد که نمی‌توان جلوی فرار آب را گرفت و نهایتا از هشت کیلومتری پایین دست سد اعلام کردند که از آن نقطه بند زده و با یک تونل آب به تهران منتقل شود.

وی اضافه کرد: در سال 1395 – 1396 عملیات اجرایی استارت خورد و پیمانکار قرارگاه خاتم‌الانبیا شروع به کار کرد اما این کار به دلیل اتفاقاتی که افتاد سه سال تعطیل شد تا در نهایت با ورود سازمان محیط زیست اواخر اسفندماه سال گذشته اجرای این طرح بلامانع اعلام و استارت کار مجددا زده شد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران با بیان این‌که به دلیل کمبود منابع مالی این طرح به کندی پیش می‌رود، تصریح کرد: اگر منابع تامین شود می‌توانیم این طرح را در طول چهار سال اجرایی کنیم که عزم مجلس شورای اسلامی نیز برای این کار وجود دارد و اگر سالی 300 میلیارد تومان در نظر گرفته شود می‌توانیم این طرح را پیش ببریم.

خبری از چیره‌بندی آب نیست

وی با اشاره به اهمیت حفظ کیفیت آب اظهار کرد: 30 درصد آب تهران توسط آب‌های زیرزمینی و 70 درصد توسط آب‌های سطحی تامین می‌شود که اگر در این زمینه با مشکل مواجه شویم آب چاه‌های کشاورزی را خریداری خواهیم کرد و آن را وارد مدار می‌کنیم و در حال حاضر هیچ برنامه‌ای برای جیره‌بندی آب ندارد.

رضاپور با تاکید بر این‌که جیره‌بندی آب روش مناسبی نیست و هدرروی آب افزایش می‌یابد گفت: در شرق تهران مشکل بیشتر از غرب تهران است و اگر لازم باشد چاه بحران ایجاد می‌کنیم یا آب چاه‌های کشاورزی را با کیفیت مطلوب خریداری می‌کنیم.

وی درباره چرایی استفاده از چاه‌های غیرمجاز در کشور گفت: استفاده از این چاه‌ها بیشتر به خاطر اشتغال است که ما نتوانسته‌ایم ایجاد کنیم حل مشکل گارد گرفتن مقابل مردم نیست. مشکل وقتی حل می‌شود که مردم فقط به خاطر معیشت و اشتغال کشاورزی نکنند. اکنون 100 هزار چاه غیرمجاز به رقم 400 هزار رسیده است. بنابراین راه حل اصلی ایجاد شغل پایدار برای مردم است.

همچنین در این نشست محمد شهریاری- مدیر دفتر بهره‌برداری از تاسیسات‌ آبی و برقابی شرکت آب منطقه‌ای تهران با اشاره به رسوبات سدهای تهران گفت: سدهای پنچ گانه تهران مشکل رسوبی ندارند یعنی میزان رسوبات در حد طراحی اولیه است. تنها سد لتیان است که هر ساله عملیات رسوب‌زدایی انجام می‌شود اما در هر صورت مشکلی به لحاظ آورد رسوبی و یا از مدار بهره‌برداری خار جشدن سدها نداریم.

وی درباره سهم تولید برق از نیروگاه‌های برق آبی استان تهران گفت: این میزان در استان سه درصد کل کشور است در حال حاضر تولید نیروگاه‌های برق آبی 35 درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. یعنی ظرفیت نیروگاه‌های برق آبی 365 مگاوات است و این در حالی است که سال گذشته این رقم 599 هزار مگاوات بوده است.

مدیر دفتر بهره‌برداری از تاسیسات‌ آبی و برقابی شرکت آب منطقه‌ای تهران درباره امضای تفاهم‌نامه با شهرداری جهت استفاده از پساب که سال گذشته به امضا رسید گفت: بر مبنای افق 1400 ، 145 میلیون متر مکعب پساب برای جلوگیری از برداشت آب زیرزمینی در تهران تحویل شهرداری خواهد شد که در حال حاضر 40 میلیون متر مکعب پساب آماده واگذاری است و نیاز به خط انتقال دارد بنابر این است که تا افق 1410 ، 105 میلیون متر مکعب عملیاتی شود که به جبران کسری مخازن دشت تهران و همچنین جلوگیری از فرونشت کمک خواهد کرد.

وی با اشاره به سناریوهای تامین آب در صورت به مشکل برخوردن در استان تهران گفت: منابع تامین آب ما آب‌های زیزمینی و سدها است.در بدبینانه‌ترین حالت از مناطق دور آب وارد خاهیم کرد اما برنامه ما این است که به حوضه‌های مجاور دست‌اندازی نداشته باشیم یعنی ایجاداشتغال را به سواحل و مناطقی ببریم که به منابع آبی دسترسی دارند.