چرا وضعیت برق در بهار1400 بحرانی شد؟

از روزهای ابتدایی خرداد و همزمان با موج نخست افزایش دما در اکثر مناطق کشور، وزارت نیرو اعلام کرد که به دلیل بالا رفتن میزان مصرف برق از ظرفیت تولیدی کشور، مجبور به اعمال برخی خاموشی‌ها خواهد بود و این روال در بسیاری از شهرهای کشور آغاز شد.

هرچند در روزهای گذشته میزان خاموشی‌ها کمتر شده اما همچنان وضعیت مصرف برق در کشور در قیاس با ظرفیت تولیدی شبکه در شرایطی بحرانی قرار دارد و حتی وزارت نیرو همچنان برای خاموشی‌های احتمالی جداول جدید منتشر می‌کند.

کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در پژوهشی به بررسی ابعاد مختلف این بحران برقی پرداخته و راهکارهایی را برای کاهش فشار بر شبکه و پایین آمدن میزان خاموشی‌ها ارائه کرده است.

در بخشی از این پژوهش آمده: بررسی رابطه بین متوسط دمای نسبی کشور با توان مصرفی نشان می‌دهد، به ازای افزایش هر درجه سانتیگراد به متوسط وزنی دمای کشور در بازه 10 الی 19 درجه سانتیگراد معادل 213 مگاوات به مقدار تقاضای برق افزوده می‌شود؛ این مقدار برای محدوده دمایی 20 الی 34 درجه سلسیوس معادل 1542 مگاوات است. لذا، فروردین و اردیبهشت‌ماه متوسط وزنی دمای کشور بیش از 20 درجه سلسیوس بود که نسبت به مدت مشابه در سال‌های 1398 و 1399 حدود 5 درجه سلسیوس افزایش پیدا کرده بود. به عبارتی این مقدار معادل 7710 مگاوات افزایش نسبت به سال گذشته است.

افزایش قابل ملاحظه استفاده‌کنندگان غیرمجاز از انشعاب برق برای استخراج ارزهای دیجیتال موجب شده که افزایش دیماند مصرفی سال جاری نسبت به سال 1399 به بیش از 9000 مگاوات برسد. از سویی دیگر، به دلیل افت حدود 35 درصدی نزولات جوی در سال آبی 1400-1399 نسبت به مدت مشابه سال قبل، امکان بهره‌برداری از واحدهای نیروگاه‌های برقآبی همچون سال 1399 میسر نبوده است. همچنین خروج برخی واحدهای نیروگاهی برای انجام تعمیرات و آمادگی کامل در اوج مصرف تابستان، موجب شد که بخشی از توان تولیدی نیروگاه‌های دولتی و غیردولتی در دسترس نباشد. لذا کشور با کمبود برق در پس از وقوع اوج مصرف تابستان مواجه شد.

گرچه صنعت برق در سال جاری با شرایطی متفاوت از سال‌های گذشته مواجه شد، لیکن بررسی توان مصرفی در سالیان اخیر نشان می‌دهد، برنامه‌ریزی برای تأمین اوج بار شبکه، صرفاً با اتکا به سرمایه‌گذاری‌های توسعه صنعت برق، منجر به بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها در بازه‌ محدودی از سال می‌شود و در مابقی ایام سال این ظرفیت بلااستفاده باقی می‌ماند. کمیسیون انرژی اتاق ایران بر این باور است که برای تخصیص بهینه منابع به منظور عبور از بحران تأمین برق تابستان سیاست‌های مدیریت سمت مصرف و اصلاح الگوی مصرفی نیز باید در دستور کار قرار گیرد.