1200 مسکن روستایی فرسوده در زلزله سی‌سخت تخریب شد / کارنامه ضعیف بنیاد مسکن در نوسازی بافت فرسوده

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، اگر تاکنون سفری به روستاهای کشور داشته‌اید، متوجه واحدهای مسکونی شده‌اید که اصطلاحا از عنوان خانه کلنگی برای آن‌ها استفاده می‌شود و نیاز فوری به بهسازی و نوسازی دارند.

این واحدهای مسکونی در زمان مخاطرات طبیعی نظیر سیل و زلزله می‌تواند یک تهدید بالقوه برای امنیت کشور تلقی شود و جان بسیاری از هموطنان ساکن در خود را با مخاطره مواجه کند. چراکه بافت فرسوده روستایی به دلیل نوع مصالح مورد استفاده و همچنین سن بنا توانایی محافظت از ساکنان خود در مقابل بلاهای طبیعی را از دست داده است.

تخریب 1200 واحد مسکونی روستایی فرسوده در زلزله سی‌سخت

بر همین اساس در آخرین زمین‌لرزه نسبتا بزرگ کشور که 29 بهمن ماه سال جاری با شدت 5.6 ریشتر، بخشی از استان کهگیلویه و بویر احمد را تحت تاثیر قرارداد، 1200 واحد مسکونی تخریب شد و 3000 واحد مسکونی روستایی دیگر نیاز به تعمیر پیدا کرد. متاسفانه تخریب واحدهای مسکونی روستایی فرسوده تنها به استان کهگیلویه و بویر احمد خلاصه نمی‌شود و بر اساس اعلام رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، در حال حاضر 2 میلیون و 500 هزار واحد مسکن روستایی در کشور نیاز فوری به بهسازی و نوسازی دارند. به عبارت دیگر 2 میلیون 500 هزار واحد مسکونی در خطر تخریب بر اثر زلزله هستند.

اگر فرض کنیم، هر یک از این خانه‌های فرسوده 1 خانوار ساکن داشته باشد و بعد خانوار براساس نتایج آخرین سرشماری نفوس و مسکن برای خانوارهای روستایی 3.4 در نظر گرفته شود، 8.5 میلیون نفر معادل 41 درصد از جمعیت روستایی کل کشور در واحدهای مسکونی فرسوده ساکن هستند و در صورت وقوع بلایای طبیعی ممکن است دچار خسارت جبران ناپذیر جانی و مالی شوند.

بنیاد مسکن تنها به 47 درصد از تکلیف بهسازی بافت فرسوده روستایی عمل کرد

بر همین اساس، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در قالب برنامه چهارم، پنجم و ششم توسعه مسئولیت نوسازی و بهسازی بافت فرسوده روستایی را بر عهده گرفته و مکلف شده است، از سال 1384 به عنوان طرح پیشگیری و کاهش خسارت در زندگی روستاییان، بهسازی و نوسازی سالانه 200 هزار واحد مسکونی روستایی را با ارائه تسهیلات 5 درصد پوشش دهد.

به استناد گزارش آمار عملکرد بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در سال 1398 که پاییز سال جاری منتشر شده است، این نهاد در سال 1398 و در شرایطی که تکلیف بهسازی و نوسازی 200 هزار واحد مسکونی را بر عهده داشته، تنها زمینه عقد قرارداد 95 هزار 98 واحدمسکونی فرسوده با بانک‌های عامل را مهیا کرده و 47 درصد از تعهد قانونی خود مطابق برنامه ششم توسعه را عملی کرده است.

از سوی دیگر این نهاد انقلابی در سال 97 تنها موفق به عقد قرارداد 54 هزار 886 واحد مسکونی روستایی فروسوده شد و در این سال با عملی کردن 27 درصد از تعهد خود، ضعیف‌ترین عملکرد را در مقایسه با فعالیت 14 ساله خود در زمینه نوسازی و بهسازی بافت فرسوده به ثبت رساند. این در حالی است که بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در سال 1388 با عقد قرارداد 197 هزار 637 واحد مسکونی فرسوده روستایی، 92 درصد از تکلیف خود را در این بخش از فعالیت را به سرانجام رسانده بود.

البته برخی اختلافات آماری در گزارش‌های عملکرد بنیاد مسکن به چشم می‌خورد برای مثال در شرایطی که در گزارش عملکرد سال 98 تاکید شده است، از ابتدای شروع این فعالیت تا پایان سال 1398 عملیات بهسازی 2 میلیون و 70 هزار و 912 واحد مسکونی در قالب طرح جامع و ویژه بهسازی مسکن روستایی به اتمام رسیده است. اما در بخش دیگری از این گزارش تعداد واحدهای مسکونی فرسوده بازسازی شده که عملیات اجرایی آن اتمام یافته معادل 1 میلیون و 736 هزار و 855 واحد مسکونی عنوان شده است.

بی‌توجهی به بافت فرسوده مسکن روستایی، نادیده گرفتن یک تهدید بزرگ

در همین ارتباط، محمد حمیدزاده با اشاره به اهمیت بافت فرسوده روستایی گفت:« متاسفانه در سال‌های اخیر شاهد کاهش توجهات به این بخش از بازار مسکن بوده‌ایم، در حالی که کم توجهی به این حوزه می‌تواند خسارت جبران ناپذیر جانی و مالی را در هنگام بروز مخاطرات طبیعی به همراه داشته باشد.»

این کارشناس حوزه مسکن در بیان نقش نوسازی و بهسازی بافت فرسوده روستایی در اقتصاد کلان، گفت:«2.5 میلیون واحد مسکونی فرسوده در روستاها بهترین فرصت برای پویاکردن اقتصاد در سطح کشور است، چراکه ساخت مسکن همانند یک لوکوموتیو با فعال سازی نزدیک به 200 بنگاه اقتصادی دیگر می‌تواند قطار اقتصاد کشور را به حرکت درآورد.»

78 درصد از واحدهای روستایی در 7 سال ابتدایی طرح نوسازی شدند

در حال حاضر نزدیک به 14 سال است که بنیاد مسکن فعالیت خود در حوزه بهسازی و نوسازی بافت فرسوده روستایی را آغاز کرده و در این مدت 1 میلیون و 736 هزار 855 خانه روستایی را بازسازی و بهسازی کرده است. بر همین اساس 1 میلیون و 371 هزار واحد مسکونی روستایی در 7 سال ابتدایی اجرای این تکلیف در بین سال‌های 1384 تا 1390 به نوسازی شده و تنها 365 هزار واحد مسکونی روستایی در 7 سال دوم فعالیت بنیاد مسکن نوسازی شده است.

به عبارت دیگر 78 درصد از واحدهای مسکونی روستایی بازسازی شده توسط این نهاد انقلاب مربوط به 7 سال ابتدایی فعالیت است. در چنین شرایطی باید دید، آیا بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در حوزه بهسازی و نوسازی بافت فرسوده روستایی روند 7 سال دوم را ادامه می‌دهد یا به عملکرد مثبت خود در 7 سال ابتدایی باز می‌گردد.