سامانه املاک و اسکان؛ راهکار قانون برای مبارزه با احتکار مسکن و کنترل اجاره
«سامانه املاک و اسکان» مهمترین ابزار مبارزه با احتکار مسکن است. این سامانه بستری مناسب برای جمع آوری اطلاعات است تا سیاست گذاری های صحیح در حوزه مسکن انجام شود. شناسایی خانه های خالی، مبارزه با احتکار و اخذ مالیات از خانه های خالی مهمترین اهداف تکمیل «سامانه املاک و اسکان» هستند.
زمان مطالعه 3 دقیقه
سال 1394، «سامانه املاک و اسکان» ذیل قانون «مالیات های مستقیم» مطرح شد تا از این طریق مانعی برای احتکار مسکن باشد. در آن زمان هیچ اقدامی برای راه اندازی این سامانه انجام نشد، تا آنکه در سال 1400 راه اندازی شد. طبق آماری که وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است تاکنون 560 هزار واحد مسکونی خالی شناسایی شده است. همچنین 182 هزار واحد خالی به بازار مسکن عرضه شده است. در نتیجه به کارگیری سامانه املاک و اسکان از ابتدای سال جاری تا امروز، برای اولین بار 120 ملک از املاک دانه درشت ها به سازمان امور مالیاتی برای اخذ مالیات معرفی شده اند.
یکی از اهداف این سامانه، ممانعت از احتکار مسکن است. بازار مسکن در سال های اخیر از حالت مصرفی به سرمایه ای تغییر کرده است. راه اندازی «سامانه املاک و اسکان» اقدامی درست و مفید بود که مالیات بر خانه های خالی را تسهیل کرد تا با احتکار خانه مبارزه شود و سیستم مالیاتی کشور بهبود پیدا کند. کارشناسان حوزه مسکن معتقدند، احتکار مسکن در دهه گذشته، از دلایل تورم قیمت مسکن در کشور است. تورمی که براساس گزارش بانک مرکزی، در شهر تهران و در بازار اجاره بها 45.5 درصد است. بنابراین دولت می تواند به کمک سامانه املاک و اسکان، خانه های خالی را شناسایی کرده و آن را به بازار مسکن برگرداند.
استفاده از سامانه املاک، منجر به کاهش اجاره بها می شود
علی اصغر نخعی راد نماینده مردم شهر مشهد و کلات در مجلس دوازدهم، درباره کنترل و نظارت بر کاهش اجاره بها توضیح داد: «در واقع اجاره بها یک معلول است که ناشی از تولید نامناسب مسکن در دولت های قبلی است؛ لذا تا میزان تولید مسکن متناسب با رشد جمعیت و نیاز جامعه شکل نگیرد، افزایش اجاره بها امری طبیعی خواهد بود. نمی توان با اهرم های فشار و دستوری مشکلات افزایش اجاره بها را برطرف کرد. باید مشکل ناترازی مسکن حل شود.»
این نماینده مجلس در خصوص تاثیر سامانه املاک و اسکان بر کاهش اجاره بها بیان کرد: «در واقع شناسایی و عرضه خانه های خالی به بازار از طریق سامانه املاک اقدامی است که باید صورت گیرد؛ چرا که ظرفیت مسکن را در حوزه اجاره قرار خواهد داد و منجر به کاهش اجاره بها خواهد شد. از سویی دیگر افزایش عرضه قسمتی از تقاضاها را پاسخگو خواهد بود که این قانون باید یک امری دائمی باشد. دولت باید قانون مالیات بر خانه های خالی و شناسایی و عرضه آنها در سامانه املاک را با قاطعیت دنبال کند و این قانون باید ثابت و دائمی باشد.»
سامانه راهی برای ممانعت از احتکار مسکن
همانطور که اشاره شد، شناسایی خانه های خالی و مبارزه با احتکار از دیگر مزیت های به کارگیری سامانه املاک است. نخعی راد درخصوص مبارزه با احتکار مسکن از طریق سامانه املاک و اسکان گفت: «قطعاً باید از سرمایه گذاری سوداگرانه در بخش مسکن جلوگیری شود تا مالکان نتوانند مسکن را احتکار کنند. بی تردید شناسایی و عرضه خانه های خالی در سامانۀ املاک اقدامی است که باید مستمر صورت گیرد؛ البته قوانین فعلی در خصوص بازار مسکن باید ادامه داشته باشد و نمایندگان مجلس به عنوان مجری این طرح را به نحو مطلوبی اجرایی کنند.»
حسین محمدزاده، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز در توضیح اخذ مالیات و اثر آن بر جلوگیری از احتکار مسکن گفت: «اینکه میزان اخذ مالیات از خانه های خالی رشد پیدا کرده خبر خوبی است و قطعا همکاری و تعامل مجلس و دولت هم می تواند بر این امر تاثیر گذار باشد. با اجرا شدن قانون اخذ مالیات از خانه های خالی، قطعا به قسمت عمده ای از نیازهای مسکن پاسخ داده می شود.»
نماینده مردم درگز در مجلس ادامه داد: «در تصویب این قانون دو بحث مدنظر قانون گذار بوده است. ابتدا اینکه بتواند با این فرآیند قانونی جلوی احتکار مسکن در بازار را بگیرد و دوم باعث شکسته شدن حباب قیمت در بازار اجاره، خرید و فروش مسکن شود که در صورت اجرا قطعا می توانیم شاهد اصلاحاتی در این حوزه باشیم. اگر این قانون در کلان شهرها واقعا اجرایی بشود بخش عمده ای از تاثیرات مثبت را در بخش خرید و اجاره مسکن بر جای خواهد گذاشت و باعث تنزل این بهای کاذبی خواهد شد که امروزه شاهد آن هستیم.»
سامانه املاک و اسکان؛ راهکار قانون برای مبارزه با احتکار مسکن و کنترل اجاره