51 درصد مردم تهران قدرت خرید خانه متری 88 میلیون تومانی را ندارند
آخرین گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن شهر تهران، از افزایش متوسط قیمت هر مترمربع مسکن به 88 میلیون تومان خبر می دهد. این درحالی است که 51 درصد خانوارهای تهرانی، مستاجرند که علاوه بر تحمل تورم 45 درصدی اجاره بها، باید 48 سال هم در انتظار خرید خانه باشند. برنامه دولت چهاردهم برای حل معضل مسکن مستاجران پایتخت چیست؟
زمان مطالعه 4 دقیقه
مسکن، در سال های اخیر تبدیل به معظلی بزرگ برای تمام مردم شده است. آمارها، گواه این اتفاق هستند. خرید خانه برای مردم تبدیل به رویایی شده است که احتمال دارد در طول زندگی شان به آن دست نیابند. براساس گزارشی از وزارت راه و شهرسازی، مردم ایران برای خرید خانه باید 48 سال در انتظار باشند. 48 سال انتظاری که نتیجه سیاست های اشتباه، رکود تولید مسکن و تورم مسکن است. براساس گزارش جدید بانک مرکزی از «تحولات معاملات بازار مسکن شهر تهران در مرداد 1403» نشان می دهد متوسط قیمت یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران، 88 میلیون و 500 هزار تومان است. این عدد نسبت به ماه مشابه سال قبل، 16.8 درصد رشد داشته است. از دیگر سو، طبق امار رسمی که 51 درصد خانوارهای تهرانی، مستاجرند که علاوه بر تحمل تورم 45 درصدی اجاره بها، باید 48 سال هم در انتظار خرید خانه باشند. برنامه دولت چهاردهم برای خانه دار کردن مستاجران پایتخت چیست؟
جمعیت خانه ندارها؛ از تازه ازدواج کرده ها تا طلاق گرفته ها
آمار متقضیان نهضت ملی مسکن و به طور کلی مسکن های حمایتی، پیام مهمی را مخابره می کند. براساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، از 7 میلیون نفر متقاضی مسکن ملی در دولت سیزدهم، 5 میلیون نفر در بررسی های اولیه و 1.8 میلیون نفر در بررسی نهایی، حائز شرایط دریافت مسکن حمایتی اعلام شدند. اولین شرط ثبت نام در طرح مسکن ملی این است که شخص متقاضی و افراد تحت تکفل وی نباید از 1 فروردین 1384 به بعد هیچ خانه یا زمینی به نامشان زده شده باشد.
روند ثبت نام این طرح، آمار جدیدی را از افرادی که صاحب خانه نیستند را نشان می دهند. براین اساس، بیش از 5 میلیون خانوار مسکن ملی در کشور وجود دارد که در 19 سال اخیر، موفق به خرید خانه نشده اند. همچنین، براساس گفته نورزوی، مدیر کل دفتر اقتصاد دولت سیزدهم، در اردبهشت ماه امسال، 51 درصد خانوارهای تهرانی، مستاجرند. همچنین سالانه حدود 500 هزار ازدواج در کشور ثبت می شود که این آمار به معنای افزایش تقاضای مسکن در کشور است. به جز ازدواج ها، طلاق هم می تواند تقاضای مسکن در کشور را بالا ببرد. بنابراین آمار می توان مدعی شد درصد قابل توجهی انباشت تقاضا در بازار مسکن وجود دارد.
50 درصد هزینه ها فقط برای مسکن
مسکن، سهم عمده ای را در سبد هزینه های خانوار دارد. این سهم هم برای صاحبان مسکن ملکی و هم برای مستاجران است؛ اما اقتصاد تورمی، شرایط را برای مستاجران سخت تر می کند. گزارش شاخص های اقتصادی کلان مرکز آمار ایران حاکی از سهم 38.1 درصدی مسکن، در سبد هزینه خانوارهای ایرانی است. این عدد در شهر تهران به 50.8 درصد هم رسیده است. یک خانواده تهرانی بیش از نیمی از درآمد سالانه خود را صرف هزینه مسکن می کند. اگر این خانواده مستاجر باشند، نیمی از درآمد خود را از دست می دهند، بدون آنکه امکان پس انداز برایشان وجود داشته باشد. گزارش بانک مرکزی از تحولات بازار مسکن از تورم 45 درصدی در شهر تهران و 49 درصدی در تمام مناطق شهری کشور، خبر می دهد.
مقایسه سهم مسکن در سبد هزینه های خانوار ایرانی با استاندارد جهانی؛ نشان از فاصله معنادار هزینه ایرانی ها با استانداردهای جهانی دارد. دفتر اسکان بشر سازمان ملل متحد، هبیتات، ایدئال هزینه برای مسکن را 30 درصد اعلام کرده است، درحالی که این عدد در مناطق شهری ایران، 38.1 درصد است. متوسط سهم مسکن در سبد هزینه های خانوارهای کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، 23 درصد است. مردم کشورهای عضو اتحادیه اروپا، 23.9 درصد و خانوارهای کشورهای حوزه یورو، 23.6 درصد برای مسکن هزینه می کنند. نمودار پایین، سهم مسکن در سبد هزینه های خانوارهای کشورهای مختلف با ایران را مقایسه می کند.
آنچه که آمارها نشان می دهد، قیمت بالای مسکن است که شرایط نامناسبی را برای مردم ایجاد می کند. مردم ایران، علاوه بر 48 سال انتظار برای خرید خانه، با تورم 49 درصدی اجاره بها هم روبه رو هستند. از سوی دیگر، چون اجاره بها پرداخت می کنند؛ امکان پس انداز هم ندارند. همان طور که پیش از این هم اشاره شد، در تهران بیش از 50 درصد سبد هزینه های خانوار، متعلق به مسکن است. مردم برای پرداخت این هزینه، باید از سایر هزینه های خود صرف نظر کنند. به طور کلی قیمت بالای مسکن، زندگی را برای مردم ایران سخت کرده است و قدرت خرید خانه را از آن ها گرفته است.
در این شرایط، دولت تازه نفس چهاردهم، برای حل معضل مسکن چه برنامه ای دارد؟ آیا سیاست های اشتباه دولت های گذشته را ادامه می دهد یا با اتخاذ روش صحیح واگذاری زمین، از بحران مسکن می کاهد؟
51 درصد مردم تهران قدرت خرید خانه متری 88 میلیون تومانی را ندارند