کاهش قیمت مسکن؛ با عرضه واحدهای مسکونی خالی در بازار
براساس لایحه بودجه 1403 بنا است تا مالیات بر واحدهای خالی و واحدهای مسکونی لوکس با جدیت اخذ شود.
زمان مطالعه 5 دقیقه
قانون مالیات بر خانه های خالی با هدف کاهش قیمت اجاره بها، افزایش عرضه مسکن و مبارزه با احتکار مسکن تصویب شده است. این قانون از آذرماه 1399 تصویب شد اما به دلیل ضعف در مکانیزم دقیق شناسایی و کمبود اطلاعات، اجرای آن شکل جدی به خود نگرفت.
مالیات بر خانه خالی طبق ماده 54 مکرر قانون مالیات های مستقیم، به خانه هایی که بیش از 120 روز در طول سال خالی بمانند، تعلق می گیرد. در تاریخ 22 تیر ماه سال 1399 این طرح با 11 تبصره تصویب و در دستور کار دولت قرار گرفت. بر این اساس تمامی خانه ها مشمول مالیات نمی شوند مگر خانه ای که تبصره های قانونی شامل حال آن شود. امروزه یکی از راه های افزایش سرمایه گذاری و درآمدزایی، خرید ملک و اجاره آن است. در چنین شرایطی ملاک کشور که صاحب چندین ملک هستند، با خالی نگه داشتن خانه های خود، بر قیمت ملک تأثیر می گذارند و موجب ضرر عده کثیری می شوند. بر این اساس دولت، قانونی را مقرر کرده تا دست سودجویان را ببندد و به تمامی اقشار جامعه کمک کند. تمامی افرادی که ساکن ایران یا خارج از کشور هستند، به عنوان اشخاص حقیقی و حقوقی موظفند املاک خود را اجاره دهند.
علت کمبود مسکن در کشور ما نه به خاطر نبود مسکن، بلکه ناشی از وجود خانه های خالی است. بعضی از سرمایه داران در زمان های خاص از فروش یا اجاره املاکشان خودداری می کنند تا با این کار باعث افزایش قیمت شده و سپس به سودهای کلان دست پیدا کنند. جریمه خانه های خالی با هدف مبارزه با این مشکل به وجود آمد. طرح مالیات بر خانه های خالی در تیرماه 1399 به تصویب مجلس رسید و سپس به شورای نگهبان ارسال شد. هرچند در وهله اول این طرح مورد تأیید واقع نشد، اما بعد از رفع ایرادات شورای نگهبان به مالیات خانه های خالی توسط مجلس، این طرح به مرحله اجرا درآمد.
تأثیر اجرای طرح مالیات بر خانه های خالی بر بازار مسکن
اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی باعث می شود احتکار مسکن توجیه اقتصادی نداشته باشد و واحدهای خالی از سکنه به بازار عرضه شود که به تبع بر روی قیمت مسکن تأثیر بسزایی خواهد داشت. پس از اجرای این طرح می توان انتظار داشت که کاهش قیمت و افزایش معاملات را داشته باشیم و دست سوداگران را از بازار مسکن کوتاه کند و از سوی دیگر نرخ مالیات بر خانه های خالی می تواند برای دولت نیز درآمدزایی داشته باشد.
ثبت بیش از 41 هزار قرارداد اجاره در سامانه ملی املاک و اسکان
در ادامه معاونت مسکن و ساختمان به منظور تسهیلگری برای موجران و مستأجران و بازار اجاره، سامانه ثبت املاک و مستغلات را راه اندازی کرد. در این سامانه امکان ثبت رایگان قرارداد اجاره بین موجر و مستأجر فراهم شده است. سامانه املاک و مستغلات به منظور اجرای ماده 18 قانون جهش تولید مسکن مبنی بر امکان ثبت کلیه معاملات املاک و مستغلات کشور توسط مواجران و مستأجران راه اندازی شد.
بر اساس تازه ترین آماری که هادی عباسی اصل معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است تاکنون در این سامانه بیش از 41 هزار نفر ثبت نام کردند.
صدور کد رهگیری در سامانه املاک و مستغلات برای قراردادهای اجاره به شکل رایگان است و در آینده نزدیک نیز امکان اینکه مشاوران املاک دارای مجوز بتوانند از این سامانه استفاده کنند فراهم می شود.
مالیات خانه های خالی در دراز مدت جوابگو است
فرهاد بیضایی، کارشناس مسکن در خصوص راه های شناسایی خانه های خالی، گفت: بحث تشخیص خانه های خالی از طریق قبوض که بارها اعلام شده است بحث شماره کنتورهای برق است چرا که واحدهای مسکونی کدهایی دارند که در برق است چرا که بقیه کنتورها از قبیل گاز و آب مشترک است و برق تنها کنتوری است که جداگانه برای هر واحد مسکونی در نظر گرفته می شود و کد یونیک دارد و این کد با کد ملی سرپرست خانوار متصل است که این اتصال نشان می دهد کدام خانواده در کدام واحد مسکونی ساکن هستند.
وی در ادامه افزود: اگر مستأجر باشد که در یک واحد مسکونی سکونت داشته باشد کد سرپرست خانوار ساکن در آن خانه کد یونیک برق است و این باعث می شود خانه هایی که در آن یک خانواده زندگی می کند کاملاً مشخص شود.
این کارشناس مسکن در ادامه افزود: نکته بعدی این است که واحدهای مسکونی که دارای کد یونیک برق هستند و کسی در آن ساکن نیست خالی از سکنه تشخیص داده می شود و خوبی این روش این است که بحث آماری که داده می شود واحدهای مسکونی که پیشرفت فیزیکی بالای 80 درصد دارند و ممکن است انشعابات نداشته باشند شرکت آمار خالی تشخیص می داد و این باگ آماری مرتفع می شود.
فرهاد بیضایی گفت: واحدهای مسکونی که دارای انشعابات است یک واحد تمام شده است و اگر بعد از کد یونیک تأیید کند خانه های خالی شناسایی می شود و نکته این است که در کنار تشخیص اگر مردم خودشان خود اظهاری مالیاتی پر کنند هم می تواند کمکی بر شناسایی خانه های خالی باشد و باید پرداخت ها اعلام شود تا مردم مکان های سکونتی خود را اعلام کنند.
وی در ادامه آیا این امر باعث می شود که قیمت اجاره بها کاهش پیدا کند نیز گفت: برای مناطقی که نرخ خانه های خالی بالا است می تواند کاهش قیمت به همراه داشته باشد ولی عرضه کمتر از 5 درصد اصلاً اثری در قیمت بازار نمی گذارد و بازار اجاره تابعی از قیمت ملک است تا وقتی عرضه و تقاضا یکی نشود کاهش ها نامحسوس و کمرنگ خواهد بود
به گزارش مهر، مالیات بر خانه های خالی نه تنها باعث ساماندهی بازار مسکن می شود بلکه ابزار کنترلی در برابر افزایش قیمت اجاره بها و مسکن است که بعضی از سوداگران با احتکار خانه های خالی به دنبال سود بیشتر و تورم هستند. کارشناسان اقتصادی معتقد هستند که دریافت مالیات از خانه های خالی، با رویکرد مالیات ستانی عادلانه، بازار اجاره بهای مسکن را ساماندهی می کند و نیاز عرضه و تقاضای بازار را تأمین می کند.
مالیات بر خانه های خالی یکی از مهم ترین ابزارهای قانونی است که در کنترل و تخصیص بهینه منابع موجود مسکن در شرایطی که فاصله زیادی میان عرضه و تقاضا وجود دارد، می تواند کمک رسان شرایط فعلی بازار مسکن باشد اما برای گرفتن مالیات از خانه های خالی نیاز به اطلاعاتی دقیق است و با توجه به چالش های فراوانی که در مورد اطلاعات و آمار خانه های خالی وجود دارد این پرسش مطرح است که آیا اجرای این قانون موجب رسیدن به شرایط مطلوب در بازار مسکن خواهد شد؟
کاهش قیمت مسکن؛ با عرضه واحدهای مسکونی خالی در بازار