تهران از استان های پیشرو در فرونشست زمین است / مرگ آبخوان ها در اثر فرونشست
کارشناس شهرسازی و آمایش سرزمین با بیان اینکه فرونشست زمین با مرگ آبخوان ها همراه شده است، گفت: استان تهران به ویژه جنوب و جنوب غرب شهر تهران، استان اصفهان، استان کرمان و استان فارس از نظر توسعه فرونشست زمین پیشرو هستند.
زمان مطالعه 4 دقیقه
علی بیت اللهی با انتقاد از اینکه اقدمات پیش بینی شده در برنامه ششم توسعه در حوزه صیانت از منابع آبی کشور کمتر از 20 درصد پیشرفت داشته است، گفت: برنامه ششم توسعه به دلایل مختلف در حوزه صیانت از منابع آبی کشور توفیق نیافت.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: در برنامه ششم توسعه، الحاقیه هایی در رابطه با موضوع جلوگیری از فرونشست زمین پیشنهاد شد و در این باره مکاتبات مختلفی با مجلس شورای اسلامی صورت گرفت. وی تخصیص اعتبارات لازم به منظور حفاظت و صیانت از منابع آبی کشور در وزارت نیرو را مهم برشمرد و اظهار کرد: با توجه به افزایش میزان تقاضا و عدم توسعه منابع آبی، پیش بینی می شود چنانچه این روند با شیب کنونی ادامه یابد، در برنامه هفتم توسعه نیز در موضوع صیانت از منابع آبی توفیقی حاصل نشود.
وی تاکید کرد: نقص در اجرای برنامه های صیانت از منابع آب این سرزمین منجر به فرونشست زمین، خشکسالی، بیابان زایی وغیره می شود که تبعات آن همه افراد را تحت تاثیر قرار می دهد.
بیت اللهی یادآور شد: آب های سطحی کشور به دلایلی چون تغییرات اقلیمی، رشد جمعیت و توسعه صنعتی و کشاورزی، پاسخگوی نیازها نبوده؛ کاهش یا کسری مخزن آب های زیرزمینی از اواسط دهه 50 آغاز شده و ادامه این شیب تا اوایل دهه 70، منجر به تراز و بیلان منفی آب های زیرزمینی شد.
وی در همین رابطه با بیان اینکه اُفت سطح آب زیرزمینی از اوایل دهه 70 تا سال 1400 به طور متوسط در کل کشور حدود 20 متر برآورد می شود اضافه کرد: کاهش آب زیرزمینی با فرونشست زمین همراه شده است.
خراسان رضوی وسیع ترین استان از نظر توسعه پهنه های فرونشست زمین است
به گفته عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، مهم ترین استان از نظر توسعه پهنه های فرونشت زمین استان خراسان رضوی است، مساحت بسیار زیادی از این استان در این پهنه خطر قرار گرفته است. همچنین استان تهران به ویژه جنوب و جنوب غرب شهر تهران، استان اصفهان، استان کرمان، استان فارس از نظر توسعه فرونشست زمین پیشرو هستند، ضمن اینکه در مناطقی شاهد فرونشست زمین هستیم که با مراکز جمعیتی بزرگ همپوشانی دارند. برای مثال در کلان شهر اصفهان حدود 2 میلیون و 800 هزار نفر ساکن هستند و این منطقه به طور کامل در معرض پدیده فرونشست زمین قرار گرفته است.
مرگ آبخوان ها در اثر تراکم لایه های فوقانی
وی ادامه داد: مهم ترین خطر این است که آبخوان، آب خود را از دست می دهد و در اثر وزن لایه های فوقاتی متراکم می شود و توانایی جذب و انتقال آب های زیرزمینی را دیگر نخواهد داشت، در چنین شرایطی آب های سطحی دیگر این امکان را ندارند که به داخل زمین نفوذ کنند؛ از این پدیده به عنوان «مرگ آبخوان» یاد می شود.
بیت اللهی تاکید کرد: حتی اگر در سال های پیش رو بارندگی ها به 10 برابر میزان کنونی برسد، متاسفانه آبخوان ها خواص ذخیره آب خود را از دست داده اند. این امر در نهایت موجب می شود دشت ها از بین بروند، روان آب ها در سطح زمین جاری شوند، پوشش خاک مغذی در اثر روان آب ها تخریب و دشت ها به بیابان تبدیل شوند.
وی تصریح کرد: در چنین شرایطی اهمیت مدیریت منابع آب دوچندان می شود، به منظور جلوگیری از تداوم این روند لازم است 100 درصد برنامه های پیش بینی شده در برنامه های توسعه ای کشور در رابطه با صیانت از منابع آبی اجرایی شود.
بیت اللهی به نقش بخش کشاورزی در ظهور و بروز این شرایط اشاره کرد و گفت: حدود 85 تا 90 درصد منابع آبی در حوزه کشاورزی مصرف می شود. در این بخش از نظر شیوه های آبیاری و همچنین نوع محصولات کشاورزی عملکرد درستی را شاهد نیستیم و این امر منجر به هدر رفت آب می شود.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: به طورکلی 30 درصد محصولات کشاورزی اعم از هندوانه، چغندر و غیره آب را هدر می دهد و با صادرات این دست از محصولات به نوعی آب با کمترین قیمت به سایر کشورها صادر می شود.
وی خاطرنشان کرد: مسائلی چون آب، مشاغل کشاورزان، ایمنی و امنیت غذایی و غیره مدیریت کشاورزی را تحت الشعاع قرار داده است؛ امید است در هرم مدیریتی تصمیم گیر که مساله کلیدی آن آب است تصمیمات درست در زمینه صیانت از منابع آبی کشور اتخاذ شود.
تهران از استان های پیشرو در فرونشست زمین است / مرگ آبخوان ها در اثر فرونشست