تهران تاب بی آبی ندارد
دو ماه از زمستان گذشت، دمای هوا رو به افزایش است و کم کم روزهای بهاری در راهند. هرچند که بارش های هفته اخیر کوه های تهران را سفیدپوش کرده، اما مسئولان تامین آب می گویند هنوز آوردی به شکل روان آب برای تهران نداشته است.
زمان مطالعه 4 دقیقه
بر اساس آخرین آمار اعلام شده، میزان ذخایر سدهای پنج گانه تامین کننده آب استان تهران 226 میلیون مترمکعب بوده که این رقم در زمان مشابه سال گذشته بیش از 310 میلیون مترمکعب بوده است.
حجم آب سدهای استان تهران 25 درصد نسبت به روز مشابه سال گذشته کاهش نشان می دهد.
درست چند هفته پیش از انتشار این آمار، آمار دیگری نیز از سوی استانداری تهران منتشر شد مبنی بر این که جمعیت تهران به 19 میلیون نفر رسیده است.
علیرضا فخاری، استاندار تهران هفته پیش اعلام کرد: برخورداری های تهران زمینه مهاجرت را فراهم می کند و امروز با احتساب اتباع خارجی حدود 18.5 تا 19 میلیون جمعیت در تهران داریم و سالی حدود 5 درصد به جمعیت استان اضافه می شود که این امر قابل توجه و تأمل است.
افزایش 5 درصدی سالانه جمعیت تهران در حالی است که استان تهران، پس از استان سیستان و بلوچستان، فقیرترین استان به لحاظ برخورداری از منابع آبی بوده و حدود 18 درصد جمعیت کشور را خود جای داده است.
تهران برخلاف سایر پایتخت های بزرگ جهان هیچ رود پرآبی در حاشیه خود ندارد و سیستم تامین آب این کلان شهر صرفا وابسته به بارش برف و باران است. از سوی دیگر برخلاف شبکه برق که امکان انتقال منطقه ای آن وجود دارد، یکی از دشواری های تامین آب، نبود امکان انتقال آب از حوضه های آبریز داخلی و از یک استان به سایر استان ها است.
اتابک جعفری مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور نیز چندی پیش به حساسیت، گستردگی و جمعیت بالای استان تهران اذعان کرد و گفت: مشکلی که امروز با آن دست به گریبانیم، فقدان پروژه های جایگزین و پدافندی تامین آب در استان تهران است.
او صراحتا تاکید کرد که با راهکارهای کوتاه مدت مشکل تامین آب تهران برطرف نخواهد شد و این کلان شهر نیازمند پروژه های اضطراری جایگزین است. این درحالیست که چندی پیش رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان تهران آب را دومین چالش پیش روی این استان بعد از مهاجرت دانست.
از سوی دیگر سهم استان تهران در نهضت ملی مسکن 500 تا 600 هزار واحد است که مشخص نیست آیا برای تامین آب شرب این میزان بارگذاری جمعیت در دومین استان فقیر کشور به لحاظ منابع آبی، برنامه ریزی شده است یا نه. تراکم بالای جمعیتی در تهران موجب شده است تا مصرف آب شرب در تهران تا این اندازه بالا و نسبت به منابع آبی این استان ناهمخوان باشد.
تهران سومین سال خشک سالی پیاپی را تجربه می کند و بارش های آن که عمدتا به شکل برف بوده است هنوز تبدیل به رواناب نشده و نتوانسته سدهای تشنه این شهر را سیراب کند. آمارهای رسمی نیز گواه این ادعاست، بر اساس آخرین آمار وزارت نیرو، میزان بارش های استان تهران نسبت از ابتدای سال آبی حدود 101 میلی متر بارش در تهران ثبت شده در حالیکه بارش ها در بلند مدت حدود 137 میلی متر بوده است.
پاییز خشک امسال و نبود باران و رواناب در این فصل، منابع آبی تهران را دچار تنگدستی کرد و بارش های زمستانی نیز که عمدتا به شکل برف بوده، تا زمان کاهش دما در ارتفاعات و آب شدن برف ها، کمک چندانی به تامین آب این روزهای تهران نخواهد کرد.
این در حالی است که وضعیت مصرف آب در پایتخت هیچ تناسبی با مقدار بارندگی ها و میزان ذخایر ندارد، آن گونه که آبفای استان تهران اعلام کرده است، بیش از 60 درصد مشترکان تهرانی پرمصرف و بدمصرف هستند و این موضوع در کنار سایر موارد مطرح شده، شرایط استان تهران را بغرنج کرده است.
چندی پیش علی اکبر ملکوتی، مدیر بهره برداری از تاسیسات آبی آبفای استان تهران گفت: هرچند وارد ماه پایانی زمستان و سال شده ایم. اما مصرف آب در تهران با روزهای گرم سال برابری می کند، این مساله ای است که بسیاری از کارشناسان را نگران کرده است. به گونه ای که در چند روز اخیر مصرف لحظه ای آب در تهران حدود 50 مترمکعب بر ثانیه بوده است. اما این عدد با میزان مصرف آب در گرمترین روز تابستان برابری می کند.
از سوی دیگر، شرایط آبی تهران متفاوت با سایر استان هاست. در بیشتر استان های کشور سهم شرب از آب مصرفی کشور بین 7 تا 10 درصد است، اما در تهران 45 الی 50 درصدی مصرف آب مربوط به حوزه شرب و بهداشت است.
به عبارت دیگر تقریبا معادل مصرف آب در حوزه کشاورزی در بخش شرب هم آب مصرف می کنیم و این نکته ای است که کمتر مورد توجه قرار می گیرد و شهری را که به دور از رودخانه بنا نهاده شده است را به یکی از پرریسک ترین پایتخت ها در زمینه منابع آبی تبدیل کرده است. واکاوی آمارهای بیان شده، پرده از حقایق تلخی بر می دارد که نیازمند تامل است.
جمعیت تهران رو به افزایش و منابع آب آن محدود بوده، خشک سالی دو سال اخیر این کلان شهر، مسئولان را در برداشت از آبهای زیرزمینی برای تامین آب پایتخت ناگزیر کرده و فرونشست با دشت های آن عجین شده است و با ادامه این روند دیر یا زود از رانش زمین گریزی نیست!
بهبود وضعیت موجود نیازمند برنامه ریزی جامع و اجرای اقدامات کوتاه مدت تا بلندمدت است. تاکنون اقدامات کوتاه مدت زیادی برای تامین و افزایش منابع آب شهر تهران انجام شده اما کافی نبوده و این موضوعی است که نیازمند سیاست گذاری کلان و اجرای پروژه های کلان برای این کلان شهر حساس و پرمخاطره است.
تهران تاب بی آبی ندارد