اما و اگرهای پرداخت سهم مسکن از تسهیلات بانکی / بانک مرکزی سامانه برخط عملکرد بانکها را ایجاد نکرد
با گذشت 8 ماه از ابلاغ قانون بودجه سال 1400 بانک مرکزی برخلاف تکلیف قانونی همچنان سامانه برخط عملکرد نظام بانکی به منظور پرداخت 360 هزار میلیارد تومان تسهیلات ساخت مسکن را ایجاد نکرده است.
زمان مطالعه 4 دقیقه
قیمت مسکن به عنوان شاخص یکی از اساسی‌ترین کالاهای غیر قابل جایگزین خانور در طول 8 سال گذشته به طور سرسام آوری افزایش نزدیک به 800 درصدی را تجربه کرد.
نابه‌سامانی مدیریت بازار در قالب مدیریت عرضه و مدیریت تقاضا در 8 سال اخیر فشار قابل توجهی را به خانوارها وارد کرده است. در این بین کاهش عرضه در قالب توقف ساخت و ساز مسکن سهم قابل توجهی در ایجاد این فشار ایفا خواهد کرد.
با توجه به آسیب‌شناسی انجام شده، یکی از راهکارهای کاهش فشار معیشتی مردم از سوی تامین سرپناه مسئله رونق دادن به بازار ساخت مسکن و به دنبال آن افزایش عرضه به منظور ساماندهی بازار به حساب می‌آید.
مجلس به دنبال ساماندهی بازار مسکن در قالب 2 قانون مهم
در این بین مجلس شورای اسلامی برای اولین بار نسبت به قانون‌گذاری در ارتباط با ساخت مسکن پرداخت و قانون جهش تولید و تامین مسکن را به عنوان اولین قانونی که دولت را مکلف به ساخت مسکن می‌کند، تدوین نمود.
یکی از مهمترین محورهای این قانون، تکلیف نظام بانکی به منظور اختصاص 20 درصد از تسهیلات پرداختی سالانه به حوزه ساخت مسکن است.
بر مبنای ماده 4 قانون جهش تولید و تامین مسکن، بانکها و مؤسسات اعتباری غیربانکی مکلفند حداقل بیست درصد (20%) از تسهیلات پرداختی نظام بانکی در هر سال را با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار به بخش مسکن اختصاص دهند، به صورتی که در سال اول اجرای قانون از حداقل سه میلیون و ششصد هزار میلیارد (3.600.000.000.000.000) ریال تسهیلات برای واحدهای موضوع این قانون کمتر نباشد و برای سالهای آینده نیز حداقل منابع تسهیلاتی مذکور با افزایش درصد صدرالذکر مطابق با نرخ تورم سالانه افزایش یابد.
البته مجلس شورای اسلامی مسئله تسهیلات ساخت مسکن را به قانون جهش تولید و تامین مسکن محدود نکرد و در تبصره 18 قانون بودجه سال 1400، نظام بانکی را به پرداخت تسیهلات 360 هزار میلیارد تومانی به حوزه ساخت مسکن مکلف کرد.
تاخیر 7 ماهه بانک مرکزی برای انجام وظیفه قانونی
بر همین مبنا هفته گذشته بانک مرکزی با وجود اینکه تا انتهای فروردین ماه برای تعیین سهیمه هر بانک به منظور پرداخت این تسهیلات زمان داشت، پس از گذشت 7 ماه از زمان قانونی بالاخره سهمیه هر بانک به منظور پرداخت تسهیلات ساخت مسکن را مهیا کرد.
این مسئله موجی از امید را در راستای تحقق وعده ساخت 1 میلیون مسکن در سال رئیس جمهور احیا کرد اما بخشی از مردم همچنان نسبت به پرداختی‌های نظام بانکی در قالب تسهیلات ساخت مسکن با وجود ضمانت‌های قانونی در نظر گرفته بدبین هستند.
مردم نسبت به تحقق پرداخت تسهیلات ساخت مسکن بدبین هستند
تجربه پرداخت تسهیلات ودیعه مسکن با وجود دستور مستقیم رئیس جمهور و مصوبات ستاد ملی مقابله با کرونا مسئله‌ای است که بدبینی مردم نسبت به پرداخت تسهیلات ساخت مسکن توسط نظام بانکی را قابل توجیه می‌کند.
علاوه بر تجربه پرداخت زجرآور تسهیلات مرتبط با مسکن توسط نظام بانکی، بی‌توجهی بانک مرکزی نسبت به اجرای کامل مصوبات مجلس شورای اسلامی عامل دیگر تشدید بدبینی مردم نسبت به تحقق این قانون است.
خبری از سامانه بر خط عملکرد بانکها نیست
مطالعه دقیق جزئیات جزء 10 بند الف تبصره 18 قانون بودجه سال 1400 بیانگر این مسئله است که بانک مرکزی علاوه بر تعیین سهمیه هر بانک باید یک فعالیت دیگر را نیز در دستور کار خود قرار دهد.
بر اساس تبصره مذکور، بانک مرکزی موظف است، گزارش عملکرد این بند را به صورت برخط در اختیار عموم مردم قرار دهد.
به عبارت دیگر قانون‌گذار در قالب قوانین یاد شده بانک مرکزی را موظف کرده است، مقدمات ارائه برخط تسهیلات پرداختی ساخت مسکن موضوع این قانون در تمامی بانکها مهیا شد و مردم نیز به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
در شرایطی که زمینه این مسئله فراهم شود، عملکرد هر بانک به منظور تحقق تامین مالی ساخت مسکن به و وضح مهیا خواهد شد و در شرایطی که بانکی عملکرد نامطلوبی از خود بر جای بگذارد، توسط مردم رصد خواهد شد.
در همین رابطه کارشناسان مسکن معتقدند، برقراری چنین سازوکاری یک ظرافت قانون‌گذار برای شفافیت اجرای قانون است و بانک مرکزی باید با مهیا کردن زیرساخت چنین سازوکاری، زمینه جلب اعتماد مردم به تحقق این قانون را مهیا کند.
در حال حاضر با گذشت بیشتر از 8 ماه از زمان ابلاغ قانون بودجه، بانک مرکزی همچنان نسبت به ایجاد این زیرساخت اقدام نکرده و از این نهاد انتظار می‌رود، پس از ابلاغ سهمیه‌های هر بانک، بلافاصله با ایجاد سامانه برخط رصد مردی، وظیفه مقدماتی و قانونی خود در تامین مالی وعده مسکنی رئیس جمهور را تکمیل کند.
اما و اگرهای پرداخت سهم مسکن از تسهیلات بانکی / بانک مرکزی سامانه برخط عملکرد بانکها را ایجاد نکرد