مسکن بدون کمک نظام بانکی ساخته نمی‌شود / افزایش عرضه با اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی
معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی با اشاره به ظرفیت های مناسب پیش بینی شده در قانون بودجه 1400 گفت: در هیچ جای دنیا پروژه‌های مسکن بدون کمک نظام بانکی پیشرفت ندارد و ساخته نمی‌شود بخصوص که در ایران ساخت مسکن به صورت انبوه مورد نیاز است.
زمان مطالعه 10 دقیقه
محمود محمودزاده معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سوال مجری برنامه «اقتصاد و انتخاب» رادیو انتخابات که چرا در 8 سال اخیر، قیمت مسکن شش و نیم برابر شده است، گفت: براساس قانون اساسی تأمین مسکن برای اقشار مختلف جامعه به دولت تکلیف شده است ولی وقتی شما وارد بحث اجرا می‌شوید می‌بینید که اکثر بازار مسکن کشور اصلاً در اختیار دولت نیست و در اختیار بخش خصوصی است. موضوع دوم ما به تناسب نیاز مسکن کشور توسط دولت‌های مختلف بعد از انقلاب است که ریل‌گذاری لازم و تولید مسکن، مسکن متناسب با نیاز خانوار صورت نگرفته است.
وی افزود: خب اینها روی هم جمع می‌شود و ما امروز در شرایطی قرار گرفتیم که مسکن برخی از نقشش را یا می‌شود گفت بیشترین نقشش را به جای مصرفی به سرمایه‌گذاری داده است. ما در حقیقت در شرایطی هستیم که خیلی از خانوارها برای نیاز اولیه‌شان دچار مشکل برای سکونت هستند ولی بعضی از خانوارها هم هستند که برای پس‌انداز یا برای نگهداری سرمایه اقدام به سرمایه‌گذاری در حوزه زمین و مسکن می‌کنند. این اقدامات دست به دست هم داده و شرایطی را که امروز با آن مواجه هستیم که به هیچ عنوان قابل قبول نیست را داریم. نباید در کشوری مثل ایران با امکانات و زیرساختهایی که وجود دارد و توان اجرایی‌ای که هست ما مشکلی به اسم مشکل مسکن داشته باشیم.
معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: موضوع مسکن را در دولت یازدهم و دوازدهم باید به دو بخش تبدیل کرد: یکی قبل از نیمه 97، یکی بعد از نیمه اول 97 که در حقیقت تغییرات مدیریتی و نگرشی در این حوزه ایجاد شده است. از نیمه دوم سال 97 با نگرش تأمین مسکن، اقدامات بزرگی برای اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت صورت گرفته و افق برنامه‌ریزی وزارتخانه فارغ از توجه به ماه‌های پایانی دولت برای تولید مستمر مسکن است. ما امیدواریم به زودی به جایی برسیم که توسط دولت اعلام شود که هیچ طرحی دیگر در حوزه مسکن اجرا نمی‌شود بلکه دائم هر کسی متقاضی مسکن است می‌تواند مسئله‌اش را با روال دائمی و طبیعی که در کشور ایجاد می‌شود حل کند.
وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای نیازسنجی برنامه تأمین مسکن برای پنج سال آینده به تفکیک شهرها اظهار داشت: هدف این است که کسانی هم که در آینده در این حوزه‌ها فعالیت خواهند کرد به محض ورود بتوانند کار را شروع کنند و مدت ها معطل بحث‌های پیش‌نیاز مثل زمین و امثالهم نشوند.
وی با تاکید بر اینکه اقدام بعدی صورت گرفته در این مقطع، بحث تکمیل و تحویل واحدهای باقیمانده مسکن مهر بود، گفت: در نیمه سال 97 حدود 480 هزار واحد از واحدهای مسکن مهر هنوز باقیمانده بود. امروز کمتر از سی هزار واحد از این پروژه‌ها باقیمانده است که این هم با برنامه‌ریزی صورت گرفته به زودی تحویل خواهد شد و از این تعداد حدود 21 هزار واحد آماده است که ان‌شاءالله در خرداد ماه بهرهبرداری می‌شود و تحویل متقاضیان می‌گردد.
محمودزاده با اشاره به اینکه برای افزایش تولید مسکن طرح اقدام ملی مسکن برای ساخت 400 هزار واحد مسکن اجرایی شد ولی در عمل حدود 600 هزار واحد عملیاتی شد، اضافه کرد: حدود 530 هزار واحد از این پروژه در مراحل مختلف اجرایی هستند و در خردادماه مرحله دوم بهرهبرداری بخشی از پروژه صورت می گیرد و واحدهای تکمیل شده را به مردم تحویل می‌دهیم.
در هیچ جای دنیا پروژه‌های مسکن بدون کمک نظام بانکی ساخته نمی‌شود
معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اصلاحات متعدد صورت گرفته در آیین‌نامه‌ها و قوانین مرتبط بخصوص تصویب قانون جهش تولید مسکن با همکاری مجلس، اظهار داشت: از جمله بحث‌های دیگر بحث تسهیلات هست. استحضار دارید که در هیچ جای دنیا پروژه‌های مسکن بدون کمک نظام بانکی پیشرفت ندارد و ساخته نمی‌شود بخصوص که در ایران ساخت مسکن به صورت انبوه مورد نیاز است.
محمودزاده با اشاره به اینکه بر اساس طرح‌های فرادست و طرح جامع مسکن‌مان حدوداً در سال یک میلیون واحد مسکونی باید تولید شود که بتوانیم نیاز بازار را تأمین کنیم، اضافه کرد: از این تعداد بیش از 540 هزار مربوط به ازدواج‌های جدید است و سایر موضوعات اعم از مسکن روستایی و مربوط به بازسازی بافت‌های فرسوده که فصول مختلف خودش را دارند. در قانون بودجه 1400 باز اقدام مثبتی صورت گرفته و با مشارکت سیستم بانکی در سال جاری یک پدیده بسیار گسترده‌ای را در تأمین مالی مسکن خواهیم داشت. برای 1.2 میلیون واحد نظام بانکی تسهیلات پرداخت می‌کنند. جدول توضیحی‌ای که هر بانکی چه در حوزه شهری و چه در حوزه روستایی چقدر تسهیلات باید پرداخت بکنند توسط بانک مرکزی ابلاغ شده و ما در جریان تنظیم ساختار پرداخت با همکاران بانک مرکزی هستیم که ظرف یکی دو هفته آینده عملیات پرداخت این اعتبارات توسط نظام بانکی انجام می‌شود و قطعاً باعث یک تحول گسترده در نظام ساخت و ساز کشور می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه تمام واحدهای نیمه‌کاره‌ای که در سطح کشور هستند که به دلیل منابع مالی نتوانسته‌اند تکمیل بکنند در اولویت استفاده از تسهیلات بانکی هستند، گفت: اگر مالکین محترم آن چه تعاونی باشند و چه سازنده یا حتی این واحدها در حد واحدهای خرد یک واحد، دو واحد، سه واحد هم باشد می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند تا پروژه‌هایشان را زودتر به بهرهبرداری برسانند.
معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سوال که وقتی نیاز بازار یک میلیون واحد مسکونی در سال است، چرا طرح اقدام ملی مسکن با هدف ساخت 400 هزار واحد در سال اجرایی شد، گفت: ما از این یک میلیون واحدی که در سال نیاز داریم حدود 350 تا 400 هزار واحد در سال توسط بخش خصوصی به صورت دائمی در کشور در حال ساخت است یعنی آن چیزی که به عنوان نظام ساخت و ساز عمومی کشور وجود دارد. 200 هزار واحد هم برای ساخت و ساز روستایی است که ما تقریباً از سال 87 به این طرف هر ساله 200 هزار واحد تسهیلات ارزان‌قیمت برای ساخت و سازهای روستایی پرداخت می‌شود. مجموع اینها حدود 550 تا 600 هزار واحد میزان ساخت و سازی است که صورت می‌گیرد. ما به التفاوت این عدد تا یک میلیون واحدی که اشاره کردم حدود چهارصد هزار واحد است و به همین دلیل، طرح اقدام ملی با رقم چهارصد هزار واحد مسکونی تعریف شد.
وی با تاکید بر اینکه البته با توجه به زیرساختهایی که فراهم شد، 400 هزار واحد مسکونی تبدیل به 600 هزار واحد مسکونی شد، اضافه کرد: همچنین تفاهم‌نامه‌هایی با دستگاه‌های مختلفی که بنا به ضرورت نیازمند بودند که ما تأمین مسکن‌شان را کمک کنیم منعقد شد از جمله 170 هزار واحد با وزارت آموزش و پرورش منعقد شد برای تامین مسکن فرهنگیان و بازنشستگان این وزارتخانه. از این 170 هزار واحد تقریباً عملیات اجرایی حدود 70 هزار واحد آغاز شده است. به علاوه، تفاهم نامه ای برای ساخت 200 هزار واحد برای مسکن کارگری، بازنشستگان و مستمری بگیران، زنان خودسرپرست با وزارت تعاون امضا شد و الان مراحل اجرایی خیلی از این پروژه‌ها در سراسر کشور شروع شده است. همچنین 100 هزار واحد با نیروهای مسلّح هماهنگ شده که عملیات تأمین زمین و عملیات اجرایی بیش از پنجاه درصد این واحدها آغاز شده است. الان برای سایر دستگاه‌هایی که امکان وجود داشته است یک اقدام جدیدی دارد مهیا می‌شود برای 200 هزار واحد برای دهک‌های اول تا سوم که با حمایت و کمک ویژه دستگاه‌های حمایتی از جمله کمیته امداد و بهزیستی و با مشارکت فعال بنیاد مستضعفان عملیاتی خواهد شد.
محمودزاده تاکید کرد: مجموع این برنامه‌ای که ما داریم بیش از 1.2 میلیون واحد است. آن 400 هزار واحد یا 600 هزار واحدی که عرض کردم آن تعهد عمومی است که در قالب ثبت‌نام عمومی صورت گرفت. سعی کردیم که کمبود مسکن ظرف این دو سال گذشته به اضافه بخشی از نیاز انباشته از سال‌های قبل را بتوانیم جبران کنیم.
معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سوال که چرا در 5 سال ابتدای دولت روحانی یعنی تا نیمه سال 97، دولت اقدام خاصی درباره تامین مسکن انجام نداد، اظهار داشت: ببینید ما یک تغییر رویکرد داریم. ما با توجه به اینکه در سه اصل قانون اساسی بحث تأمین مسکن برای اقشار مختلف مطرح شده است، از ابتدای انقلاب اسلامی طرح‌های متعددی در تأمین مسکن توسط دولت‌های مختلف اجرا شده است و ما مدل‌های مختلفی در این مدت امتحان کردیم ولی یک رویکرد وجود دارد که آیا دولت باید در حمایت از تأمین مسکن مردم ورود بکند یا نه، باید به بازار بسپرد. این رویکرد یک رویکردی است که به عنوان یک سیاست وقتی ملاک عمل قرار می‌گیرد طبیعی است که پروژه‌های بعد هم به همین صورت خودشان را نشان می‌دهند و ادامه پیدا می‌کند.
محمودزاده در پاسخ به این سوال که یعنی رویکرد دولت روحانی در 5 سال ابتدایی این بوده است که کنار بنشیند تا بخش خصوصی بیاید برای مردم مسکن بسازد، اظهار داشت: ببینید رویکرد، رویکرد توجه به بازار آزاد بوده است.
وی در پاسخ به این سوال که چرا این رویکرد شکست خورده ظرف یک یا دو سال متوقف نشد و پنج سال ادامه یافت، گفت: شاید بتوانم خدمت شما این را عرض کنم که طبیعی است که بعد از 97 کاملاً رویکردها متفاوت شد. شرایط اقتصادی ما و شرایط کشور ما اینطوری نیست که ما برای تأمین مسکن حمایت اجتماعی نداشته باشیم. یعنی به هیچ عنوانی این امکان وجود ندارد. ان‌شاءالله در سنوات آینده شرایط اقتصادی کشور طوری شود که هیچ خانواری نیاز به حمایت دولت برای مسکن نداشته باشد ولی در شرایط فعلی این امکان وجود ندارد و تمام آمار و بررسی‌های ما همین موضوع را نشان داد و علت اینکه ما در حتی پایان دولت هم هست ولی به شدت دارد طرح‌های جدید شروع می‌شود و عملیات‌ها جلو می‌رود به این دلیل است که اصلاً موضوع، موضوعی نیست که حتی یک روز بشود از آن غفلت کرد و قطعاً تبعات بیشتری خواهد داشت.
معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سوال که ویژگی های وضعیت اقتصادی از نیمه سال 97 چگونه بود و مگر ما در سال 96 مشکل کمبود مسکن نداشتیم، اظهار داشت: براساس طرح جامع مسکن که آخرین بار هم سال 96 مصوب و ابلاغ شده ما رقمی بین 950 تا یک میلیون واحد در سال نیاز داریم. این تقریباً از سال 94 که برنامه‌ریزی اولیه بوده است برای 10 سال به صورت عدد ثابت هست. تا 1404 به صورت ثابت میانگینش وجود دارد. عرضم این بود که این عدد را حدود 350 هزار واحد و در بهترین سنوات تا 400 هزار واحدش را مردم ساخته‌اند. یعنی ما هر سال حول و حوش 400 هزار واحد کسری داشتیم و این نیاز انباشته جمع می‌شود اگر روی آن فعالیت نکنیم. به همین دلیل، برای پنج سال آینده هم این ابلاغیه از وزارتخانه به همه استان‌ها شده که برای یک میلیون واحد در حقیقت تأمین زمین کنند و تلاش کنند برای اجرایی شدن این پروژه‌ها که ما بتوانیم این نیاز قبلی را هم در این موضوعات جبران کنیم.
افزایش 15 درصدی واحدهای مسکونی عرضه شده بخاطر اجرایی شدن قانون مالیات بر خانه‌های خالی
وی ادامه داد: یکی از سیاست‌هایی هم که باز با شرایط فعلی به عنوان یک استراتژی طراحی شد ورود واحدهای آماده‌ای که از آن استفاده نمی‌شود حالا اصطلاحاً معروف به خانه‌های خالی شده است که این هم با توجه به راه‌اندازی سامانه اسکان و املاک که یک تکلیف قانونی بود ولی بنا به دلایل مختلف اجرایی نشده بود از سال گذشته وزارت راه و شهرسازی یکی از موضوعات اساسی آن یعنی راه‌اندازی و اجرایی کردن این سامانه را انجام داد با این هدف که واحدهای موجود سریع به بازار تزریق شوند و بتوانند یک بخشی از بازار را مدیریت بکند. همچنین خوشبختانه قانون موردنظر هم توسط مجلس اصلاح شد و ضرایب اجرایی قانون خیلی قوی‌تر شد که الآن در حال اجرا است. این موضوع کمک کرده است که بر اساس آمار میدانی ظرف 45 روز ابتدای سال یعنی تا نیمه اردیبهشت ماه حدود 15 درصد موارد معرفی شده به بازار اضافه شدند و برای اولین ما شاهد کاهش هر چند محدود قیمت مسکن بودیم که امیدواریم امتداد پیدا کند و قیمت‌ها به قیمت‌های پایدارتری بتواند برسد.
مسکن بدون کمک نظام بانکی ساخته نمی‌شود / افزایش عرضه با اجرای قانون مالیات بر خانه های خالی